Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
MirosławRyszkiewicz
nisławaBarańczakajednymzprzykładówtzw.powieścimilicyjnej47.
Jednakciężarutegokontekstuwrecenzjachniema,pojawiająsięzato
próbyufundowaniainnychniżpowieśćmilicyjnaterminówgenologicz-
nych:powieśćpochmielewska,powieśćzgrywa,powieśćdamskaipo-
wieśćkobieca(adokładniej–literaturakobieca).Oiledwapierwsze
terminy–wewłaściwejdlakrytykiliterackiej,niezobowiązującejno-
menklaturze–zdająsięodwoływaćgłówniedocechującegosygnowane
nimdziełahumoru,otyledwakolejne(ndamska”,nkobieca”)wskazują
przedewszystkimnapłećzarównoempirycznychautorek,jakteżse-
kundarnychczytelników,tj.czytelniczek.Charakterystyczne,iżtakże
większośćwspomnianychrecenzjiwyszłaspodpiórapań,jeślimożna
zaufaćtymformomjęzykowym,którezdradzająkategorięrodzajugra-
matycznego.
Ograniczenierelacjinadawczo-odbiorczychdokręgukobietkaże
uruchomićjużniekontekst,awłaściwiekonsytuację,wktórejfunk-
cjonująomawianepowieści.Tekonsytuacyjneuwarunkowaniamożna
subsumowaćpojęciemfeminizm.Niesposóbprzedstawiaćdługiejjuż
izawiłejjegohistoriiczyteżwogólezałożeńbadańgenderowych,
zwłaszczadziełliterackich,awiążącychsięmiędzyinnymizprojek-
temtzw.kulturowejteoriiliteratury48.Zatemnazasadzieprzyczyn-
kuwartozacytowaćtylkofragmentwypowiedzi,któraprzybliżafemi-
nistycznysposóbczytania.EwaKraskowskawwywiadzieKrymina-
łyspodznakukobiecościnazadanejejpytanie:nJakimzperspektywy
teoriiliteraturyczytelnikiemjestkobieta?”–odpowiada:
Popierwsze–niezbędnym.Iczęstonałogowym.KrystynaKoftanapisałakiedyś
książkęotym,cobybyło,gdybykobietyprzestałymówić.AczywyobrażasobiePani,
cobybyło,gdybykobietyprzestałyczytać?Podrugie–podejrzliwym,toznaczyzada-
jącymczytanymtekstomniewygodnedlanichpytania,naprzykładcoonemająnam
dopowiedzeniawsprawiekobietłAletodotyczygłównieczytaniaprofesjonalnego
(akademickiego,krytycznoliterackiego),wktórympodejrzliwośćjestcechąbardzopo-
żądaną,pozwalabowiemnprzyłapać”tekstynaróżnychnieprojektowanychprzeznie
(czyichnadawców)dyskryminacjach,wykluczeniach,przesądach,stereotypizacjach
itp.Pozatymuważam,żerównieżmężczyźnimogączytaćjakkobiety,toznaczyprze-
jawiaćpodobneuwrażliwieniawstosunkudookreślonychtematów,problemów,zja-
wisk.Wśróddzisiejszychhumanistów(inietylko)takanukobiecona”wrażliwośćzda-
rzasięwcalenietakrzadko.Itomniecieszy49.
47S.Barańczak,Polskapowieśćmilicyjna.Dominacjafunkcjiperswazyjnejaproble-
mygatunkowe,[w:]WkręguliteraturyPolskiLudowej,red.M.Stępień,Kraków1975.
48Zob.A.Łebkowska,Gender,[w:]Kulturowateorialiteratury.Głównepojęcia
iproblemy,red.M.P.Markowski,R.Nycz,Kraków2006.
49Kryminałyspodznakukobiecości.Wywiadzprof.EwąKraskowską,http://
zbrodniawbibliotece.pl/pogawedki/400,kryminalyspodznakukobiecosci/[datadostępu
22.09.2012].
