Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BeataSzkałuba
UniwersytetMariiCurie-SkłodowskiejwLublinie
H
UMORwUTwORACH
J
ANA
L
AMA
(
nAPRZYKłAdZiE
W
IeLkIegO
Ś
WIATA
C
APOWIC
,
k
OrONIArZAW
g
ALICJII
g
ŁÓWdOPOZŁOTY
)
Czymjesthumor?Stawiająctakiepytanie,łatwobyłobyodpowie-
dzieć,żewpotocznymrozumieniujestczynnikiemodpowiadającymza
śmieszność,czylitworzeniesytuacji,któretakimisięwydająorazich
rozumienie.Skądsięwięcbiorąproblemyzjednoznacznymzdefinio-
waniemhumoruikomizmu?Dlaczegotaktrudnookreślićichgranice,
przypisaćimkonkretnewartościstylowe?Przytoczeniedyskusjispe-
cjalistównatematproblemówichdefiniowaniazpewnościąwyczerpa-
łobyniejednąksiążkę,toteżwtymmiejscumogęodwołaćsięjedynie
doniektórychpoczynionychjużustaleń.
Humorjestzjawiskiemwieloaspektowymiponadczasowym.nSło-
wemtymoznaczasięwszystko,cowjakimśstopniudotyczyśmieszno-
ściiróżnychform,werbalnychiniewerbalnych,jejrealizacji”1.Śmiesz-
ność,jakpiszeJerzyZiomek,jestwłaściwościąprzysługującąrzeczywi-
stości2,śmiechnatomiasttonaturalnareakcjawłaściwegoodczytania
koduhumorystycznego,atakżeekspresyjnewyrażenieuczućodbiorcy.
Jednakżehumorniemusisłużyćwyłącznierozbawianiu.Jegowykorzy-
stanieułatwianadawcynaprzykładwniknięciedowewnętrznegoświa-
tapowieści.Dziękitemumożeonzabawnienaruszaćpowszechnieobo-
wiązującenormyiwymogi,ingerowaćwnie,prowokować,bawić.Cho-
ciażtaingerencjapoważniezakłócazastanyświatwartości,humorpo-
kazujetakżeludzkieznaczenietychnorm,sprzecznościspowodowane
ichbrakiemczyzmianywynikającezichdeformacji3.Takaingerencja
jestpowodemdalszychnastępstw.Tragizmikomizm,aczęstorównież
1Cyt.za:I.Passi,Powagaśmieszności,tłum.K.Minczewa-Gospodarek,Warsza-
wa1980,s.217.
2Zob.J.Ziomek,Komizm-spójnośćteoriiiteoriaspójności,[w:]idem,Powinowac-
twaliteratury,Warszawa1980,s.327.
3I.Passi,op.cit.,s.218–219.