Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dziejeformacjihusarskiej
41
mnieć,iżrynsztunekbyłwykonywanynieseryjnie,aprzezcechyorazprzemysł
chałupniczynazamówienieposzczególnegozleceniodawcy90.Przyokazjioma-
wianiauzbrojenia,trudnonienadmienić,żehusarskiekoniebojowetorównież
ważnyorężskrzydlatejkawalerii.Koniewpolskiejjeździetraktowanojakocen-
nątechnologięwojskowąidlategotewyhodowanenaterenieRzeczypospolitej
podlegałyzakazomsprzedawaniazagranicęjakprzykładowow1647roku.
Wówczaswidmowojnytureckiejbyłonadalrealne,wzwiązkuzczymsejmza-
kazałeksportuwierzchowcówzapołudniowągranicę,abynieuzbrajaćprzeciw-
nika91.Rzeczjasnadosprawykonihusarskichpowrócęjeszczewdalszejczęści
niniejszegoopracowania.
Osilehusariidecydowałarównieżjejtaktykawalki.Żebytabyłaskuteczna
musiałozazębićsiękilkaelementów,choćbytakichjakkompetencjekoron-
nychilitewskichdowódcówróżnychszczebli,wysokipoziomwyszkoleniahu-
sarzyorazichmorale92.Taostatniazwymienionychzależnościpowiązanabyła
zkoleizezjawiskiempoczuciawyższości,jakimodznaczalisięhusarze.Znako-
micieilustrujetoanegdotaprzytoczonawlatachosiemdziesiątychXVIIwieku
przezFrançoise’aPaulin’aDaleyraca:HistoryaPolskiobejmujeszczegół,żegdy
pewienkrólpragnąłsięcofnąćprzednieprzyjacielem,następującymnańzprzema-
gającąsiłą,hussarzeprzeszkodzilitemuoświadczywszywyniośle,żeniemapowo-
duobawiaćsiękiedyjestpodichosłoną,gdyżjeżelibyniebiosazapaśćsięmiałyto
byjepodtrzymanonaostrzachlanc[tj.kopii]93.Ciężkojestudowodnić,czytaka
sytuacjawogólemiałamiejsce,alenietojestwtymmomencienajistotniejsze.
OpisującywspomnianewydarzenieDaleyrac,chciałdziękiniemupodkreślić
specyfikęmentalnośćhusarzy,októrejprzebywającwtamtymczasienadWi-
słąmusiałconiecowiedzieć.Husarzeztakimpoczuciemwłasnejwartości,wy-
nikającymteżzeświadomościposiadaniawysokichumiejętnościwoperowa-
niubroniąorazwjeździekonnej,bylizdolniwykonywaćpowierzaneimzada-
niataktyczne,częstooznacznejskalitrudności.Podstawowymzadaniemhu-
sariimiałobyćprzeprowadzanieszarżywzwartymszyku,wnastępstwiektórej
szeregiprzeciwnikapowinnyzostaćprzełamane.Biorącpoduwagę,żestaro-
polskataktykawalkinienależaładoschematycznych,tosposóbwykonywania
tychszarżprzezhusariębywałróżny–wzależnościodwymogówdanegopola
walki.Jednakżehusariamiaławypracowanypewienkanonpostępowania
wtrakciewykonywaniaataków.Wtymmiejscuwartoprzytoczyćfragmentor-
dynacjihetmańskiej,dotyczącejtaktykiwalkikawaleriistaropolskiej,któradla
nasjestbardzocenna,bowiemwspomnianesąwniejposzczególnekomendy
wydawanekawalerzystom:Dopotkaniasięznieprzyjacielemtakiejkomendyof-
90J.Cichowski,A.Szulczyński,op.cit.,s.42;M.Markiewicz,HistoriaPolski1492-1795,Kraków
2002,s.225-228,233-235.
91Konstytucjesejmuwarszawskiego1647r.,[w:]VL,t.4,s.54.Por.R.Sikora,Fenomenhusarii,
s.222-223;J.Cichowski,A.Szulczyński,op.cit.,s.73.
92Zob.R.Sikora,Taktykawalki,s.144-152;Idem,Zdziejówhusarii,s.17-25;J.Cichowski,A.Szul-
czyński,op.cit.,s.94.
93F.P.Daleyrac,PamiętnikikawaleradeBeaujeu,tłum.A.Kraushar,wyd.W.Markowski,Kraków
1883,s.238.Por.R.Sikora,Taktykawalki,s.144;Idem,Zdziejówhusarii,s.24.
