Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
RozdziałI
jakmożnabyłosięzorientowaćzprzykładulistunazaciągdanegoS.Bielaw-
skiemuw1577roku,precyzowałopowódwystawianiajednostki,terminroz-
poczęciasłużby,wysokośćżołdu(wtymwysokośćukuchennego”dlarotmi-
strza)powinnościrotmistrzawzględemoddziału,sprawydyscypliny,atakże
charakteryzowałoekwipunekzjakimtrzebasiębyłostawićpodchorągiew
(choćjakzarazzobaczymyniezawszegoprecyzowano).Listyprzypowiednie
częstomiałyformęgotowychblankietów,wktórychbyłyzostawianemiejsca
nawpisanienazwiskarotmistrza(tzw.ulistzokienkiem”).Zaprzykładtakiego
listuniechposłużytenwystawionyprzezkrólaZygmuntaIIIw1615rokuna
zaciągrotyhusarskiejwramacharmiilitewskiej:
ZygmuntIIIzBożejłaskikrólPolski,wielkiks.litewski,ruski,pruski,żmudzki,
mazowiecki,infancki,aSzwedów,GotówiWandalówdziedzicznykról.
Dlazabieżeniuniebezpieczeństwomzziemimoskiewskiejnagranicępaństwa
naszegoW
.Ks.Lit.ustawiczniezachodzącymidlazatrzymaniazamkuizałogi
smoleńskiej,niemniejteżidlabezpieczeństwawnętrznego,domowegoodludzi
swawolnych,którzycorazwiększąbiorącgórę,szkodyizniszczenieniemałetemuż
państwunaszemuW
.Ks.Lit.,znieważającprawopospoliteizwierzchnośćnaszą
czynićnieprzestają.
Mającdobrzezalecanądzielnośćichęć[okienkonarotmistrza]doposługna-
szychiRzptejiwsprawachrycerskichbiegłość[okienkonarotmistrza]rotęisłuż-
bęnakonisto,usarzanaznaczającpłacęzeskarbunaszegoW
.Ks.Lit.,takzresztą
jakoizpodatkówRzptej,którebywprzyszłyczaspozwolonebyłyjakojednego
usarzanakwartał,którymasięzachowaćniedzieltrzynaścienakońpozłotych
osiemnastu.Anakuchnię[okienkonarotmistrza]postuzłotych.Którasłużba
rachowaćsię[okienkonarotmistrza][ma]odpopisuprzedpisarzemnaszympo-
lnymjeślisięstałalbo,gdysięprzednimstanie,atrwaćtasłużba[okienkona
rotmistrza]mapókiodnasniebędziewypowiedziana.Staraćsiętedybędziesz
[okienkonarotmistrza],żebyśnatęrotępodchorągiewswojeludzisłużałych
irzemiosłarycerskiegoumiejętnych,nakoniachdobrychzrynsztunkiemdobrym
usarzowimiećpowinnych,zebrawszytamgdziebędzieprzykazaniehetmanana-
szegoW
.Ks.Lit.ipodjegoregimentemnamiRzptejsłużył,zarabiającsobiena
sławęainasiRzptejnaprzysługę.Tożeznakosobliwiewarujemy,abyś[okienko
narotmistrza]obecniesamprzyrocieswejmieszkałitowarzystwoswewrządzie
dobreiposłuszeństwieprzystojnemzachował.Żołnierzateżzatymlistemnaszym
przypowiedzianymabyśtakąkondycyjąibarwąnasłużbęnasząiRzptejzaciągał.
Żebyludziomciężcyniebyli,stacjipowłościachnadzwyczajdawnyniewyciągali,
adożadnejkonsystencjiniewiązalisię,anijejpodnosili.Podługkonstytucyiprze-
ciwkotakowymbuntyikonfederacyjewszczynającymopisanychczyń.[okienkona
rotmistrza]znakiRzptejprzysługęsobieisławędobrąiłaskęnaszązwiększaj.
PisanewWarszawiedniaXVm-cakwietniaMDCXVpanowaniakrólestwna-
szychpolskiegoXXVIIIiszwedzkiegoXXIIroku.
SigismundusIIIRex116.
KsięstwaLitewskiego–dyplomacja–varia,uRzeczpospolitaWazów”,t.2,Warszawa2004,s.86-91,
101-114;R.Brzezinski,A.McBride,op.cit.,cz.1,s.12-13.
116ListprzypowiedniZygmuntaIIInazaciągchorągwihusarskiejzuokienkiem”nawpisaniena-
