Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Hydrosferaijejwłaściwości
Fazakontynentalna(lądowa)cykluhydrologicznegoobejmuje:odpływpo-
wierzchniowy3wsiąkanie3odpływpodziemnyiróżneformyretencjiwody.Rozdział
wodywtejfaziezależynietylkoodwarunkówklimatycznych(opadówiparowa-
nia),aletakżewdużymstopniuodcharakterystykśrodowiskageograficznego
(litologii,rzeźbyterenu,szatyroślinnej),któredecydująotymilewodyodpłynie,
ilewsiąknieiilezasiliwodypodziemneorazjakabędziepostaćretencjiwody:czy
zostanieonazatrzymanawjeziorachirzekach(retencjazbiornikowaikorytowa),
czywgruncieizbiornikachwódpodziemnych(retencjapodziemna),czyzostanie
uwięzionawlodowcachipokrywieśnieżnej(retencjalodowcowa,retencjaśnież-
na),czyteżzatrzymająszataroślinna(intercepcja).Kontynentalnafazacyklu
hydrologicznego,wktórejuczestnicząwodysłodkiehydrosferymaogromnezna-
czeniedlapodtrzymaniażycianaobszarachlądowych.
Zamkniętycyklkrążeniawodymiędzyoceanem,atmosferąikontynentem
nosinazwędużegoobieguwody(Lambor1971)8,krążeniewodypomiędzyatmos-
ferąikontynentemlubatmosferąioceanemjestnazywanemałymobiegiemwody,
aobiegwodywmniejszejskaliprzestrzennej(kraj,zlewisko,dorzecze,zlewnia)
–lokalnymobiegiemwody.
Wcyklukrążeniawodywprzyrodziebierzeudziałtylkoczęśćzapasówwodnych
hydrosfery.Znacznailośćjejwód–lodowceistałapokrywaśnieżna,marzłoć
trwała,wodygłębinowemórzioceanówinajgłębszychjeziororazpodziemne
wodygłębinowe–jestwyłączonaokresowoztegoobiegu.Wodykrążącewprzy-
rodziewogólnejswejmasiepozostająbezzmian.Corokuwdużymobieguuczest-
niczyokoło577000km3wody(Worldwaterbalance…1978),costanowizaledwie
0304%zapasówwodnychhydrosfery.Taobjętośćwodykrążącejroczniewhydros-
ferzeodpowiadawarstwiewodyogrubości1131mm,czyliśredniejrocznejobję-
tościwódopadowych,spadającychnapowierzchnięZiemi(m.in.Barry,Chorley
2003).Takasamailośćwodywyparowujecorokudoatmosfery,dziękiczemu
zawartośćparywodnejjeststaleodnawiana.Mimożewrocznymobieguwody
bezpośredniouczestniczymałailośćwódhydrosfery,tosamprocesjestwzględnie
szybki.Globalnaobjętośćopaduwynosi577000km3,aglobalnaprzeciętna
zawartośćparywodnejwatmosferzewynosiok.12900km3(tab.B).Oznaczato,
żecałaatmosferycznaparawodnamusibyćok.45razyprzemieszczonawroku,
czylijej„średniczasprzebywania”watmosferzewynosi8dni.Obiegwodywprzy-
rodziejestwięcprocesemdynamicznym;ilośćuczestniczącejwnimwodyjest
zasobemodnawialnym.
8Dużyobiegwodymawpływnaogólnybilanswodnyglobuziemskiego,możnagozatem
nazywaćglobalnymobiegiemwody.
38
