Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wodypodziemne
nejzawartejwpowietrzuglebowym,orazwodagruntowa,podsiąkającazwarstw
znajdującychsięwstaniecałkowitegonawodnienia,czylistrefysaturacji.Powietrze
dostrefyaeracjiprzenikazatmosferywrazzopadamiidrogądyfuzji.
Wstrefieaeracjiwodawystępujewtrzechstanach:stałym,gazowymiciekłym,
tj.jakowodakrystalizacyjna,parawodna,wodazwiązanafizycznie,wodakapilar-
naiwodawolnagrawitacyjna.
Wodakrystalizacyjnajestskładnikiemniektórychzwiązkówiminerałówglebo-
wych(np.gipsu,wodorotlenkówżelaza,tlenkówkrzemu).Wsensiefizycznym
mapostaćstałąiniebierzeudziałuwkrążeniuwodywprzyrodzie.
Parawodnawystępujewpowietrzugruntowym(ryc.1.3).Jejilośćjestregu-
lowanastałąwymianąmiędzypowietrzemgruntowymiatmosferycznym;jejruch
odbywasięześrodowiskaowyższymciśnieniuparywodnejdośrodowiska,
wktórymjestononiższe.Możesięonaprzemieszczaćwstrefieaeracjiwraz
zpowietrzemgruntowymbierniepodwpływemzmianciśnieniaatmosferycznego,
temperaturyiwilgotnościlubaktywnie–naskutekdyfuzji,dziękiwystępowaniu
gradientuciśnieniaparywodnej.Wczasieprzemieszczaniaprzeobrażasięona
winnepostaciewodydziękikondensacjiisorpcji.
Wodazwiązanafizycznie,zwanateżwodąmolekularną,towodazwiązana
zcząstkamigruntusiłamimolekularnymi(siłamiadhezji9,siłamivanderWaalsa10
isiłamiwiązańwodorowych).Okrywaonaziarnaidrobinyorganicznemikrosko-
pijnymiwarstewkamiwpostaciwodyhigroskopowej,bezpośrednioprzylegającej
doziarnaiwodybłonkowatej,otaczającejziarnowrazzwodąhigroskopową.
Wodazwiązanafizyczniemaograniczonemożliwościruchu,nieodciekapod
wpływemsiłygrawitacji.Ilośćtejwodywstrefieaeracjidecydujeomożliwościach
przemieszczaniasięwolnejwodygrawitacyjnejwgłąbkuwodompodziemnym.
Wodahigroskopowapowstajewwynikuadsorpcjiparywodnejzpowietrza
napowierzchniziarenmineralnychidrobinorganicznych(ryc.1.3)ijestwsposób
najbardziejtrwałyzwiązanaznimi.Adsorpcjaparywodnejzpowietrzagruntowe-
gozaczynasięjużwówczas,gdyjegowilgotnośćwzględnaosiąga10%(Kowalik
1999)itrwaażdouzyskaniastanurównowagimiędzynasyceniemparąwodną
gruntuiznajdującegosięwnimpowietrza–jesttostanmaksymalnejhigrosko-
powości(powietrzewgrunciemawilgotnośćwzględną94%).
Zdolnościadsorpcyjneskał(tzw.wodochłonnośćhigroskopowa)sątym
większe,imdrobniejszesąichcząstki.Najbardziejadsorbująparęwodnącząstki
koloidalneiziarnafrakcjiiłowej.Wżwirachilośćwodyhigroskopowejsięga0,05%,
9Siłyadhezjitosiłyprzyleganiacząsteczekwodydocząstekgruntu.
10SiłyvanderWaalsatosiłymiędzyatomamiicząsteczkamimaterii.
57
