Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HistoriairozwójHYdrologiiwPolsce
wydanejw1526r.wdrukarniFlorianaUnglera.Jest
teżautoremdziełapt.Chronica,zawierającegoopisy
wódpolskichikrajówościennych.Napierwowzo-
rzeWapowskiegooparłswojąmapęPolskiwydaną
wBazyleiw1558r.WacławGrodecki.Szczególnie
zasłużonydlapolskiejhydrografiijestMarcinKro-
mer(1512–1589),biskupwarmiński,uznawanyza
drugiegopoDługoszuautoraopisującegoobszerniej
wodyPolski(rys.2.2).Opisziempolskich,wtymrzek
i56jeziororazzalewówWiślanegoiKurońskiego,za-
warłwdzielept.Poloniasivedesitupopulis,moribus,
magistratibusetRepublicaregniPolonicilibriduowyda-
nymw1577r.Dziełotobyłowielokrotnieprzedruko-
wywane.Zewzględunajegoznaczeniedlageografii
ihydrografiiWładysławSyrokomlaw1901r.dokonał
przekładutejpracynajęzykpolski.
WdrugiejpołowieXVIwiekuukazałysiępierw-
szepolskieksiążkitechnicznedotyczącewcałościlub
częściowozagadnieńwodnych.Autorempierwszego
podręcznikabudownictwawodnegoorazinżynierii
lądowejopartegonapolskichdoświadczeniachbył
OlbrychtStrumieński(ur.w1.poł.XVIwieku).Pod-
ręcznikpt.Osprawie,sypaniu,wymierzaniuirybieniu
stawów;takżeoprzekopach,oważeniuiprowadzeniu
wody.Książkiwszystkimgospodarzompotrzebnezostał
wydanywKrakowiew1573r.Autorpodajewnim
wiadomościoprzyrządachimetodachniwelacji,
budowiegrobliiprzepustów,młynówihodowliryb
(Nowak1961).Jesttojednaznajbardziejkompletnych
publikacjiwydanychnatentematwXVI-wiecz-
nejEuropie(Iłowiecki1981).Wtymczasiezaczęto
równieżinteresowaćsięwystępowaniemwódmine-
ralnychicieplic.Pierwsząpracęotejtematycept.
Cieplice,wydanąw1578r.,napisałWojciechOczko
(1537–1599)–nadwornylekarzkrólówpolskichZyg-
muntaAugusta,StefanaBatoregoiZygmuntaIII
Wazy(Mikulski1978).
WpierwszejpołowieXVIIwiekupogłębieniaopi-
sówwódpolskichdokonali:SzymonStarowolski
wdzielePolonia(głównierzekiPomorzaWschod-
niego),AndrzejŚwięcickiwdzieleTopographiasive
Masoviaedescriptio(szczegółowyopisrzekokolic
podwarszawskich),JanAndrzejMorsztyn–poeta
opisującywierszemwiększerzekiówczesnejPolski
iTomaszMakowski–współautorwrazkartografem
francuskimWilhelmemleVasseurdeBeauplanmap
dorzeczaDniepruzamieszczonychwpracyzbioro-
wejGeographiaeBlavianae,wydanejwAmsterdamie
w1662r.(Piasecka1970).
SchyłekwiekuXVIIipoczątekXVIIIwieku
tookrespomiarówieksperymentówwnauce.Sprzy-
jałotemupostępującewykorzystaniewód,przede
wszystkimdlacelówżeglugiipracylicznychmłynów
wodnych.WiekXVIIIprzyniósłpierwszesystema-
tyczneobserwacjehydrologiczne(patrzrozdz.6.5).
WlatachsześćdziesiątychXVIIIwiekuukazałsię
pierwszypolskisłownikgeograficznyHilarianaKar-
pińskiegopt.Lexykongeograficznydlagruntownego
Rys.2.2.MarcinKromer(1512–1589)–kronikarz,sekretarzkrólewskiZygmuntaStaregoiZygmuntaAugusta,biskup
warmiński,dyplomataistronatytułowajegodzieła
Źródło:http://emuseumplus.lsh.se(zamekSkokloster,Sztokholm,Szwecja,numerinwen.11672);www.dbc.wroc.pl(DolnośląskaBiblio-
tekaCyfrowa)
9
