Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.TYPOLOGIAPRZESTRZENIPUBLICZNEJ–STANBADAŃ
17
niedogodnymipochyłościami)orazprzestrzeńprzyprawiającąodreszcze(jittery
space,monitorowanąipoddanąobserwacji).
Typologiemającenauwadześrodowiskospołeczneuwzględniająm.in.spo-
łecznezaangażowaniewzarządzanieikształtowanieprzestrzenipublicznej
(Dinesetal.2006).Niektórzyautorzyakcentująwpływprzestrzeninarelacje
społeczne,proponującpodziałzewzględunadziałaniaiinterakcjespołeczne
(Cattelletal.2008,załącznik2;Gehl2013).
Wpunktwidzeniaukierunkowanynaśrodowiskospołecznewpisujesiętakże
JęzykwzorcówCh.Alexandraiwspółpracowników1(Alexanderetal.1977),gdzie
upodstawkategoryzacjiprzestrzenileżyjejużytecznośćspołeczna.Obejmuje
onam.in.wygodęspotkaniasięzdrugimczłowiekiem,dogodnośćhandlowania
iświadczeniausług,sprawnośćkomunikacyjną(mobility),przyjaznośćprzestrze-
nidlaróżnychrodzajówwypoczynkuczykomfortuzamieszkania(załącznik2).
Interesującyrodzajkategoryzacjiwynikazperspektywykulturowo-semiotycznej,
mającejnauwadzeformyładuprzestrzennegopostrzeganegoprzezużytkowni-
kówanalizującychczytelnośćilogikęprzestrzeni,jejwartościużytkoweieste-
tyczne,statusspołecznościlokalnejorazwaloryprzyrodnicze(Szczepański1991,
za:Majer2010).
Biorącpoduwagęrelacjeużytkownikówzotaczającymśrodowiskiem,można
wyróżnićkategoryzacjezależneodspołecznegowymiaruwięzimiędzyludzkich,
atakżezwiązanezodbioremwizualnymiemocjonalnymprzestrzeni.L.Wallin
(1998)uwzględniapodział,kierującsięrelacjamispołecznymiużytkowników,
począwszyodHspołecznościobcych”(acommunityofstrangers),którącharak-
teryzujązwiązkiHbezosoboweiabstrakcyjne”,pospołecznośćsąsiedzką(acom-
munityofneighbors).J.Burgers(1999,za:Carmona2010)zwracauwagęna
znaczeniepercepcji,dzielącprzestrzeńpublicznąpodkątemwizualnegozainte-
resowaniaużytkowników.Opisujeonprzestrzeniejakoseriekrajobrazów,które
tworządomenyróżnychsektorówspołecznychlubgrupinteresu(załącznik2).
Wielepublikacjikategoryzujeprzestrzeńpublicznąwujęciuprzyrodniczym.
AutorzyUrbanGreenSpacesTaskforce(GreatBritain)(2002)biorąpoduwagę
znaczenieekologiczneprzestrzenipublicznej.Dzieląoniprzestrzeńpubliczną
naterenyzieleniiprzestrzeńsilniezurbanizowaną(greenspacesandhard/civic
spaces).A.Nochianiwspółpracownicyłącząprzestrzeńpublicznązkrajobra-
zem,biorącpoduwagęmorfologięterenuorazjegopokrycieszatąroślinną,
zarównonaturalną,seminaturalną,jakizaaranżowaną(Nochianetal.2015).
Wymieniająoniformykrajobrazowezwiązanezróżnymstopniemurbanizacji
terenu,począwszyodterenówotwartychzsiedliskaminaturalnymi(roughnatu-
ralarea/naturalopenspace),przezterenyzieleniprzydrożnej,buforowetereny
leśne(roadsideplantation/significantroadreservetion,woodedarea/buffer),
poobszarwybrukowanyzterenemzieleniurządzonej(pavedarea/landscaped
plazas)(załącznik2).
Przestrzeńprzyrodniczajestteżłączonazterenamizieleniorazichfunkcją
rekreacyjnąiprozdrowotną.K.Piątkowska(1983)kategoryzujeterenyzieleni
iwypoczynkuwmieściewpowiązaniuzbezpośredniąobsługąmieszkańców(za-
łącznik2).M.Szumański(2005)wswojejkategoryzacjiprzedstawiakomplekso-
weujęcieterenówzieleni,skupiającsięnaichfunkcjirekreacyjnej.
Oprócztypologiiukierunkowanychnakonkretneatrybutyczydeterminan-
typrzestrzenimożnaodnotowaćpodejściawielowątkowe.M.Kohn(2004)wy-
mieniatrzyczynnikiróżnicująceprzestrzeńpubliczną:własność(ownership),
dostępność(accessibility)iinterpodmiotowość(intersubjectivity).M.Carmona
1Wpracywykorzystanomateriałyprzedewszystkimzwydaniapolskiego(Alexanderetal.
2008),wtymmiejscupowołanosięnaoryginalnąpublikacjęz1977r.
