Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Aspekthistoryczny
zostałzapożyczonydoniemczyznyzjęzykafrancuskiegoiktóregopierwsze
poświadczeniapochodząwXVIIwieku,słownikiobjaśniająjako:
•umiejętnośćrozsądnejocenyimądrośćwodniesieniuzarównodospo-
łeczeństwaipaństwa,jakidokontaktówmiędzyludzkich(Adelung);
•naukęisztukęfunkcjonowaniapaństwaiwpaństwie;mądrośćispryt
jednostekwosiąganiucelów(Grimmowie);
•naukęiwiedzęowłaściwymrządzeniupaństwem,działalnośćzmierza-
jącądoskutecznegorealizowaniainteresówpaństwa/władców,również
prywatnych;umiejętnośćskutecznegodziałania(DRW).
Politykjestnatomiastwświetletreścitychżesłowników:
•osobązajmującasiępolityką;człowiekiemsprytnym(Grimmowie);
•mężczyznązajmującymsiępolityką(DRW).
Politycznieto:
•zgodniezpolityką,mądrościąspołeczną;teżsprytnieipodstępnie(Ade-
lung);
•wodniesieniudopaństwaiżyciapublicznego;równieżsprytnieiprze-
biegle(Grimmowie);
•wodniesieniudopaństwairządu,nie:religijnie;toteżchytrze,mądrze,
podstępnie,nieszczerze(DRW).
Jakwynikazpowyższego(bardzoskrótowego)zestawienia,przymiotami
polityki,politykaipolitycznegodziałaniasąwedługniemieckichsłowników
zdecydowaniemądrość,spryt,przebiegłość/chytrośćiskuteczność.
Leksemypolityka,politykipolityczny/polityczniepojawiająsięwpolszczyź-
niewXVIIwieku.NotujejeSłownikdokładnyjęzykapolskiegoiniemieckiego
JerzegoSamuelaBandtkiego(1806),któryzostanietuprzytoczonyjakopierw-
szyzpolskichsłowników,choćniejesttosłownikpolszczyzny,tylkosłownik
dwujęzyczny,objaśniającyznaczeniewyrazówniemieckiemuodbiorcy.Pod
hasłempolitykawidniejątrzyznaczenia:
1.dieStaatskunst[sztukarządzeniapaństwem]4,diePolitik2.dieverkehrteStaat-
skunst[błędnasztukarządzeniapaństwem]3.dieHöflichkeit[uprzejmość](Bandtkie
1806,895).
4Wnawiasachkwadratowych-tłumaczeniaA.J.
