Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
klientelizm,kryzysobywatelskościitp.JednakBorisBudenpyta:Czym
byłanSolidarność”,jeśliniespołeczeństwemobywatelskim-stawiającym
opór,walczącym,zmieniającymsiebieiświat?Jakimcudemspołeczeństwo
stałosięnagletaksłabe,skorojeszczewczorajbyłowstanieobalićkomu-
nizm?Któżtakiiwczyiminteresienałożyłpieluchyikrótkiemajteczkipol-
skimrobotnikom(ł)?Zrobilitocyniczniideolodzytranzycji-botakmo-
żemynazwaćprorokówpostkomunistycznejtransformacji(Buden2012:
39).Badaczuznajetzw.transitiontodemocracyizwiązaneztymmetafory
dziecinności(ndziecikomunizmu”)zaodpodmiotowieniesprawcówde-
mokratycznegoprzełomu(Buden2012:39).
JadwigaStaniszkisrównieżprzedstawiapostkomunistycznąforma-
cjęjakorezultatzaplanowanejprzezkomunistównodgórnejrewolucji”
ipodzieleniasięwładzą,abyzachowaćkontrolę(ł).Niechodziłoprzy
tymwprostociągłośćpersonalną,leczraczejozachowaniesterowności
systemu,zapobieżenieanarchizacjiiimplozji(Staniszkis2005:8).Cha-
rakteryzującpostkomunizm,autorkaodnotowujem.in.układyniefor-
malneoróżnejlogice(s.9),wejścieczęściaparatukomunistycznego(głów-
niesłużbspecjalnych)worbitęmiędzynarodowychoperacjifinansowych
podkonieclatsiedemdziesiątych(s.9),nkolonizację”funduszypublicz-
nychifakt,żedemokratycznyrytuałsłużygłówniereprodukcjiklasypoli-
tycznej(Staniszkis2005:11).Wynikastąd,żeistotąpostkomunizmusą:
kontynuacjapoprzedniegosystemuprzyzmianiesposobusprawowania
władzyzpolitycznejnaekonomicznąigrademokratycznychpozorów.
Australijskipolitolog,LeslieHolmes,wyliczyłkilkanaściecechpost-
komunistycznegospołeczeństwa,awśródnich:brakkulturykompromi-
su;(ł)nieufnośćdoinstytucjipolitycznych;(ł)próżniaideowaicha-
osmoralny,radykalnezmianyżyciacodziennego;nastrójtymczasowości;
dynamizmijednocześnieniestabilnośćorazbrakpoczuciabezpieczeństwa
(za:Kofman2008:359).Inniobserwatorzyuzupełniajątęlistęoniski
poziomsiecikomunikacyjnejiłącznościowej;ubogistandard,przygnę-
biającywyglądizłąjakośćbudownictwamieszkaniowego;wielkiezanie-
czyszczenieśrodowiska;przytłaczającaprzewagaprzemysłuciężkiegonad
innymigałęziamigospodarki;zacofanietechniczne;zachwianastruktura
społecznaizawodowa(zbytlicznaklasarobotnicza,szerokorozbudowana
nomenklatura,ajeszczebardziejbiurokracjaiadministracja);panujący
powszechnielękprzedpodejmowaniemodpowiedzialności;(ł)tęsknota
zanopiekuńczym”państwemiwyuczonaprzezdziesięcioleciaroszczenio-
wośćszerokichkręgówspołecznych(Kofman2008:359-360).
WedługJarosławaMarkaRymkiewiczaPolskęjakokrajpostkomu-
nistycznymożnawręczutożsamićzpostkolonialnymzewzględunapo-
stawęelit,wywodzącychsięzsowieckiejkolonii.WedługpoetyPolska
jestkrajempostkolonialnym,apewneprocesy,zktórymimamyunasdo
67
