Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
978-83-7688-528-5
18
Ideologiewmieście
[...]przezdwaostatniestuleciaontologicznedyskusjekoncentrowałysięgłówniena
temporalnychispołecznychcharakterystykachludzkiegoistnienia,naczymś,comożna
określićjakoegzystencjalnerelacjepomiędzyhistorycznościąispołecznymwymiarem
istnienia,czy-konkretniej-bycia-w-świecie20.
Tymczasemndzisiaj[...]nieodłącznaiogarniającaprzestrzenność(spatiality)
byciaistawaniasięzaczynabyćdocenianabardziejniżkiedykolwiekwcześniej,
stanowczownosząctrzecitermindoontologiiludzkiegoistnienia”
21
.Zwrotprze-
strzennyniekoniecznieoznaczanadawaniepriorytetuprzestrzeniwanalizie
historycznychzjawiskspołecznych,comogłobysięskończyćpewnegorodzaju
fetyszyzacją,czylipojmowaniemprzestrzenijakojedynegolubnajwyższegoźró-
dłamożliwychwyjaśnień.Chodziraczejorelatywizowaniezarównowsensie
poszukiwanianaukowychodpowiedzipoza(wyłącznie)historiąlubsocjologią,
jakteżwsensienawiązywania(dialektycznych)relacjipomiędzytymisferami
życiaorazdziałalnościnaukowej.Niewątpliwieostropostawionerozgranicze-
niepomiędzywymiaramitemporalnościorazprzestrzennościsłużytucelom
strategicznym,czyliwyraźnemupodkreśleniuistotnościprzestrzenizarówno
wludzkimżyciu,jakiwnauce.Zawierarównieżważneaspektyteoretyczneime-
todologiczne.Chodzibowiemozaprzeczenietraktowaniaprzestrzenijakodanej
orazpojmowaniajejjakomartwegozbiorurzeczywytworzonychprzezludzi
wprocesiehistorycznym.Odwrotnie,zwrotprzestrzennyakcentujerozumienie
przestrzenijakoaktywnejiplastycznejsferyludzkiegożycia.
Jedenzprekursorówzwrotuprzestrzennego
22
,MichelFoucault,wznanym
tekściestwierdził,żeoileobsesjąXIXwiekubyłahistoria,obecnaepokabędzie
przedewszystkimepokąprzestrzeni:
Znajdujemysięwczasachsymultaniczności,wepocezestawiania,wepocerzeczybliskich
idalekich,jednegoobokdrugiego,rozproszonego.Znajdujemysięwmomencie,kiedy
jaksądzę,światwydajesięnietyledługąhistoriąrozwijającąsięwczasie,cosieciąłączącą
punktyiprzecinającąwłasnepoplątaneodnogi23.
Tymniemniejstopieńtrudnościakceptacjizwrotuprzestrzennegoorazkwe-
stiękoniecznościpowracaniadostawianychprzezniegowyzwańteoretycznych
obrazująproblemyzpełnymwłączeniemprzestrzeni,relacyjnościczysymul-
taniczności,którebyłyudziałemtakżeFoucaulta
24
.Prostedołączeniemetafor
przestrzennychdoopisuzjawiskspołecznychihistorycznychjestconajwyżej
próbązostawianiadyskursywnychwskazówekzmianypodejścia,niejestjednak
20
E.Soja,Tirdspace:ExpandingtheScopeoftheGeographicalImagination,[w:]D.Massey,
J.Allen,P
.Sarre(red.),HumanGeographyToday,Cambridge-Oxford-Malden1999,s.261.
21Tamże,s.262.
22Zob.E.Soja,PostmodernGeographies,dz.cyt.
23M.Foucault,Inneprzestrzenie,przeł.A.Rejniak-Majewska,nTekstyDrugie”6/2005,s.117.
24
Zob.np.R.West-Pavlov,SpaceinTeory.Kristeva,Foucault,Deleuze,Amsterdam-NewYork
2009,s.143-168.
