Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
978-83-7688-528-5
22
Ideologiewmieście
programu,wktórymjakaśformaideologicznejprzestrzeni(publicznej?demo-
kratycznej?)odgrywaistotnąrolę.Wynikatozjegotezy,że:
[...]to,codziejesięwewspółczesnychmiastach,niedotyczyjedynieprzekształceńich
fizycznegokształtu,niedotyczyichinfrastruktury,niedotyczynawetprzestrzeni.Tym,
cowydaje[...]sięnajciekawsze,tymcoodkształcaprzestrzeń,tymcodeformuje,cojest
siłąsprawcząpowstawania-lubnie-infrastruktury,sąideologiereżimówzarządzających
miastami38.
Jesttodopewnegostopniawyciągnięciewnioskówzwcześniejszejpracy,
którauznaje,żentylkosilnaideologia,częstoautorytarna,jestwstaniezaznaczyć
sięwarchitekturzewsposóbwyraźnyijednoznaczny”
39
.Takąideologiąmożebyć
samomiasto,podwarunkiem,żeuznanezostanienietylkojakospołecznyczy
materialnyefektdziałańideologiiiwładzy,leczjakoprojektwyznaczanyprzez
iokreślającypolitycznedziałanie.
Podstawowyproblem,którydotyczyzarównourbanistycznejideologii,jak
imiasta-ideipolitycznej,jestzwiązanyzprzyjętymprzezNawratkarozumie-
niemideologii.Korzystajączesłownikowejdefinicji,kojarzyonjąjednoznacz-
niezideologiamipolitycznymi,czylitymi,któredająsięznaleźćwprogramach
politycznychpartiiczymanifestachinstytucjonalnejwładzy.Jakwskazywałem
wcześniej,jesttowygodnysposób,pozwalającynawykorzystaniewprostfor-
mułowanychdyskursówowładzyiprzestrzeni,abyowewłaśniedyskursyzna-
leźćwmaterialnejsferzearchitektury.Większaczęśćksiążkijesttegorodzaju
łączeniemhistorycznychiwspółczesnychprzykładówreżimówpolitycznych
ztworzonąprzezniearchitekturą.Zawieratakżepróbęswegorodzajumoralnej
oceny,konstruowanejzapomocąkategoriiprzestrzenintotalitarnej”indemokra-
tycznej”wodniesieniudoformyiskaliobiektuarchitektonicznegoorazorgani-
zacjiprzestrzeni,atakżeusiłujeokreślićnwspółczynnikdemokracji”40.Ustalenie
wartościkażdejzokreślonychcechwprzywoływanychprzykładachbudynków
iprzestrzenibyłowyboremsubiektywnym,opartymwyłącznienawymienionych
powyżejkryteriachimożebyćłatwokwestionowane.Jesttometodawzasadzie
bezużytecznadlaniniejszychrozważań,choćniezewzględunatęsubiektywność
(inneodczytaniaiwartościowaniatychsamychprzykładówmogłybydaćintere-
sującewyniki).Chodziraczejoto,żemimozastrzeżeńautora,analizatakajest
wistocienczytaniemarchitektury”
,usiłowaniemprostegowynajdywaniaform
przestrzennychodpowiednichdladanejideologiipolitycznej.Jesttoczęścio-
wozgodnezcelemprzywoływanejpracy,czylinodczytywaniemarchitektury
iprzestrzenijakonarzędzia,którymposługująsięautorzy(?)lub/iinwestorzy,
38K.Nawratek,Urbanizmjakoideologia,dz.cyt.,s.4.
39K.Nawratek,Ideologiewprzestrzeni,dz.cyt.,s.197.Zob.także:K.Nawratek,UrbanLand-
scapeandthePostsocialistCity,nCLCWeb:ComparativeLiteratureandCulture”14(3),2012.
40K.Nawratek,Ideologiewprzestrzeni,dz.cyt.,s.16.
