Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
strzeganiateoriimerytokracji.Wymieniająoniwieluautorówdowodzących,
koncepcjamerytokracjiwywodzisięzAzji18.WstarożytnychChinachmiędzy
VIaIIwiekiemp.n.e.zostaływprowadzonepierwszenaświecieegzaminysłużby
cywilnej,któreumożliwiłyjednostkomawansspołecznynapodstawieichzasług,
anieliniikrwi,jaktosięodbywałodotąd19.Zapoczątkowałotopowstanieideime-
rytokratycznych.Ichegzemplifikacjąstałsiękonkurencyjnysystemegzaminacyj-
nysłużbycywilnejnoszącynazwęnKeju”
,któryodtejporymiałbyćfundamentem
merytokratycznejselekcjispołecznej20.JednakjakwskazujeYeLiu:nMerytokracja
KonfucjuszapromowałaspołecznąselekcjępoprzezKeju,którabyławykorzysty-
wanajakoostatecznenarzędziepolitycznedoochronystatusuiprzywilejuklasy
uczonychpoprzezróżnekolejnedynastieorazdoutrzymaniakontrolicesarskiejko-
rony”21.Autorkadodajetakże,żechociażnselekcjaspołecznawdrodzeegzaminów
służbycywilnejoddawnakojarzonajestzmobilnościąspołeczną;(...)byłtojedy-
niesponsorowanykonkurs,któregoistotęstanowiłyegzaminyformalneispołecz-
no-kulturowareprodukcja”22.ChińskaideazostałarozpowszechnionawIndiach
BrytyjskichwXVIIwieku,anastępniewStanachZjednoczonychorazEuropie23.
Koncepcjamerytokracjiznalazłasięwcentrumzainteresowańwielunaukowców.
Chang-HeeKimorazYong-BeomChoiwskazują,badanianadzagadnieniem
merytokracjiprzeprowadzonowróżnychdyscyplinachnauki,wtymekonomii,
psychologii,edukacji,administracjipublicznejiwieluinnych.Ichcelembyłozro-
zumieniezarównojejspecyfiki,jakiróżnorodnychczynnikówspołecznychoraz
kulturowych24.
Mimoistnieje,jakjużzostałowspomniane,wielepracpoświęconychkon-
cepcjimerytokracji,którychautorzyreprezentująnierzadkosprzecznepoglądyco
dojejsłusznościorazpraktycznegozastosowania,towydajesię,możnawtym
miejscunajogólniejwskazać,żepojęcietoodnoszącesiędozasługdefiniowane
jestzarównowsensieszerszym(largo),jakiwęższym(stricte).KennethPaulTan
wyjaśnia,wtympierwszymprzypadkudotyczynpraktyki,któranagradzaindy-
widualnezasługirangąspołeczną,stanowiskamipracy,wyższymidochodamilub
ogólnymuznaniemiprestiżem.Praktykatadajewszystkimpotencjalniewykwali-
fikowanymizasłużonymjednostkomrówneorazsprawiedliweszansenaosiągnię-
ciesukcesunapodstawieichwłasnychzasług,cojestzazwyczajpołączeniemwy-
18
C.H.Kim,Y
.B.Choi,HowMeritocracyisDefnedToday?:ContemporaryAspectsofMeritocracy,
nEconomicsandSociology”2017,10(1),s.112.
19
D.Shifrer,Meritocracy,op.cit.,s.461.
20
Y.Liu,HigherEducation,MeritocracyandInequalityinChina,Springer,Singapore2016,s.12.
21
22
Ibidem,s.110.
Ibidem,s.34.
23
D.Shifrer,Meritocracy,op.cit.,s.461.
24
C.H.Kim,Y
.B.Choi,HowMeritocracyis...,op.cit.,s.113.
20
AdamMickiewiczUniversityPress©2021