Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Postępjakoczynnikrozwojugospodarczego
17
Tabela1.1.Postęp-definicjeipoglądy
Platon(427-347p.n.e.)
Arystoteles(384-322p.n.e.)Zasugerował,że„postępludzkiniemożebyćpostrzeganyjedynie
Bacon(1561-1626)
Voltaire(1694-1778)
Hegel(1770-1831)
Comte(1798-1857)
Mill(1806-1873)
Spencer(1820-1903)
Pytkowski(1904-1989)
Danecki(1928-2006)
Autorzy
1
Rozwinąłpojęciepostępujakoprocesupoprawy„stanuludzkiego
znaturydocorazwyższegopoziomukultury,organizacji
gospodarczejistrukturypolitycznejwkierunkuidealnegostanu
mierzącegopostępspołeczeństwa”.Postępzwiązanyjestzrosnącą
złożonościąspołeczeństwaikoniecznościąposzerzeniawiedzyprzez
rozwójnaukiisztuki.Procestenpociągazasobązmianęikonflikt,
azatemmusibyćwłaściwiezarządzany.
zperspektywyekonomicznej”;rozróżniałmoralneimaterialne
aspektyżycia.
Uznawanyzaprekursoranowoczesnejideipostępu,uważał,że
wiedzamusisłużyćludzkiemuszczęściu.Postępwdziedziniewiedzy
powinienwięcprowadzićdopostępuwdobrobycie,awynalazki
winnybyćużytecznedlaludzkości.Wykorzystałpodejście
pragmatyczne,wierząc,żewiedzapowinnasłużyćludziomdo
poprawyichsamopoczucia.
Postrzegałpostępjakonieodnoszącysiędoludzkichdziałań,leczdo
ludzkiegoumysłu(sztukiinauki).
Uważał,że„warunkiempostępujestobecnośćpermanentnegostanu
zagrożenia,np.wpostacikonkurencji,którastymulujepostęp”.
Jedenzmyślicieli,którzyszukalitzw.prawpostępówmogących
opisywaćewolucjęspołeczeństwludzkich.Comtestworzyłjedną
zpierwszychteoriinauki.Metodąprzyrodniczą,empiryczną
ihistorycznąbadałludzkiespołeczeństwa,panującywnichporządek
iwarunkipostępu.Byłtwórcądewizy:„Miłośćjakozasada,porządek
jakopodstawa,postępjakocel”.
Postrzegałużytecznośćwsensiejakościowymidynamicznym,
związanymzpostępemludzkości.Byłzwolennikiemwolności,
dlategoteżprzedstawiałkoncepcjępaństwaliberalnegodbającego
oporządekiwspierającegopostęp.
Uznawałpojęciepostępuza„synonimewolucji(rozwoju)
doprowadzającydoróżnicowaniasięukładów,celemktórego
jestosiągnięcierównowagi,doskonałości;kiedyówstanzostanie
osiągnięty,dalszypostępprzestajebyćmożliwy,następujestagnacja,
cofaniesię,utratastabilności”.
Określiłpostępjako„pojęciewzględneisamymwsobienie
istniejące,alewynikającezporównaniazokresempoprzedzającym”.
Zakładał,że„rdzeniemkażdejkoncepcjipostępujestjejaksjologiczny
układodniesienia.(…)Bezjasnegookreśleniakryteriów,miarwedług
którychkwalifikujesiędanystanjakolepszylubgorszy,bardziejlub
mniejkorzystnyodpoprzedniego,wszelkiedeklaracjeopostępiesą
puste,niesprawdzalne.Tegorodzajukryteria(zczymzawsze
Poglądyidefinicje
2
