Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Istota,rodzajeisposobyrozliczeńinstrumentówpochodnych
Systemrozrachunkupapierówwartościowych(securitiessettlementsystem,
SSS)umożliwiatransferpapierówwartościowychodjednegouczestnikarynkudo
drugiego.Przyzałożeniu,żetransakcjajestodpłatna,powinienongwarantowaćdo-
stawęwzamianzapłatność(deliveryversuspayment).Księgowaniepapierówwar-
tościowychnakontonabywcyodbywasiętylkowtedy,gdytendokonałpłatnościza
nabyteaktywa.Możliwesątutrzymodelowerozwiązania.
Model1zakładautrzymywanieprzezuczestnikówsystemurachunkówpapie-
rówwartościowychiśrodkówpieniężnychwSSS.Transakcjadochodzidoskutku
przezrównoczesneuznaniejednegorachunkuiobciążeniedrugiego.
Abyuniknąćwysokichwymagańpłynnościowych,możnazastosowaćmodel2,
któregoistotąjestrozliczaniepapierówwartościowychnazasadachbrutto,zrozli-
czaniemśrodkówpieniężnychnettonakoniecokresu,np.dnia.Zapobiegatopoja-
wieniusięujemnegosaldanarachunkupapierówwartościowych,alepozwalanaza-
ciąganiekredytuśróddziennego.Zewzględunatęcechęoostatecznościrozliczenia
transakcjimożemymówićdopieronakoniecokresu.
Model3zakładarównoległerozliczenienettozarównopapierówwartościo-
wych,jakiśrodkówpieniężnych.Możetosięodbywaćrazdziennielubkilkarazy
dziennie.
Jakjużwcześniejwspomniano,partnerzycentralni(CCP),którzyobokin-
strumentówpochodnychsągłównymprzedmiotemrozważańwtymopracowaniu,
stająsięstronamitransakcji(kupującymdlakażdegosprzedającegoisprzedawcądla
każdegokupującego).ZaletąCCPjestmożliwośćograniczeniaryzykaponoszonego
przezuczestnikówobrotudziękizastosowaniurozliczeńnetto(cozostaniepoka-
zanewdalszejczęścirozdziału)inarzuceniestronomtransakcjiefektywniejszego
systemukontroliryzyka,najczęściejwformiedepozytówzabezpieczających.CCP
możebyćpodmiotemprywatnymlubpaństwowymidziałaćnazasadachrynkowych
(dążeniedozysku)lubnierynkowych(dążeniedopokryciakosztówfunkcjonowa-
nia).Możeobsługiwaćjedenryneklubwiele(giełdęiOTC).Możemiećcharakter
krajowylubmiędzynarodowy.
Bazadanychozawartychtransakcjach(traderepository)gromadziinforma-
cjedotycząceobrotuinstrumentamifinansowymi.Tegotypupodmiotysąstosunkowo
nowenarynku,aleichznaczenierośnie,zwłaszczajeślichodziohandelderywatami.
Zwiększająoneprzejrzystośćrynku,wspierajączarównowładzepubliczne,jakiinwe-
storów,sprzyjajączwiększeniustabilnościfinansowej.Dlategojestważne,bydostęp
dotychbazdanychbyłpowszechnyiciągły[Principles...2012,s.7-9,148-157].
Podsumowując,obrótpapieramiwartościowymiodbywasięnarynkugieł-
dowym(regulowanym)iOTC.RozliczeniemmogązajmowaćsięCCP,zaśorozra-
chunektroszcząsięSSS.
Rynekderywatówfunkcjonujewtrzechpodstawowychformach.Forma
pierwszapoleganazawieraniuirozliczaniutransakcjiwyłączniemiędzydwiema
stronami(OTC)bezudziałuCCP.Typowyminstrumentemtegosegmenturynkujest
swapwalutowo-procentowy.Formadrugateżzakładahandelzdecentralizowany,ale
rozliczaniemtransakcjizajmujesięCCP,stosującyscentralizowanyclearing.Część
