Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Bernasiewicz,Interakcjonizmsymbolicznywteoriiipraktyceresocjalizacyjnej,Kraków2011
ISBN:978-83-7587-902-5,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2011
18––ROZDZIAŁI.Interakcjonizmsymboliczny––
zaśwśródsocjologicznych–podobniejakwPolsce–dostrzeganowyłącznie
teorięnaznaczaniaspołecznegoczyinaczej:etykietowania(Hillenbrand,2007,
s.57).Współcześniejednakczęściejużywasięjęzykainterakcjonizmusym-
bolicznego(SymbolischerInteraktionismus),przyczympedagogikazaburzeń
zachowaniakorzystaztegojęzykazapośrednictweminnejsubdyscypliny
pedagogicznej,tj.powstałejwlatachsiedemdziesiątychXXwiekupedagogiki
interakcjilubinaczej:pedagogikistosunkówwymiany(Interaktionspädagogik,
Wechselbeziehungspädagogik),wktórejtosubdyscyplinieinterakcjonizmsym-
bolicznypozostajejednymztrzechelementów(obokteoriisystemowejoraz
psychologiikomunikacjispołecznej,czyliSystemtheorieorazKommunikations-
psychologie)(Myschker,2008,s.61–64).
Wydajesię,żejeślijużpedagogikaprzejmujejęzyksocjologii,tojestto
terminologiasocjologiikonwencjonalnej,funkcjonującejwedługparadygmatu
normatywnego(funkcjonalno-strukturalnego).Indekspojęćwparadygmacie
normatywnymtworząnastępująceterminy:„działaniespołeczne”,„rolaspo-
łeczna”,„status”,„stosunekspołeczny”,„grupa”,„normaspołeczna”,„postawa”,
„dyspozycja”,„wartość”oraz„modeldziałania”(Hałas,2006,s.26).Byćmoże
jesttakdlatego,żewswoichzałożeniachsocjologiakonwencjonalnabliższajest
kierunkompsychologicznymdominującymwteoriachresocjalizacji.Zarówno
socjologiakonwencjonalna,jakipsychologiazaadaptowanadoresocjalizacjimają
charakterobiektywny,realistyczny,nomotetycznyipozytywistyczny,podczasgdy
paradygmatinterpretacyjnyiinterakcjonizmsymboliczny–subiektywny,nomi-
nalny,idiograficznyorazantypozytywistyczny.Należyjednakodnotować,żepsy-
chologicznateoriakognitywna,szerokoostatniowykorzystywana(Urban,2008;
Opora,2009)donaukowegodyskursuresocjalizacji,posiadazinterakcjonizmem
symbolicznymwięcejwspólnegoniżprzeciwstawnego.Takieterminyteoriiko-
gnitywnej,jak:„obiektspołeczny”,„skryptpoznawczy”,„konstruktteoretyczny”,
„siećpoznawcza”zsubsystemem„ja”isubsystemami„nie-ja”,denotująbowiem
identycznemechanizmyludzkiegozachowania,którewinterakcjonizmiesymbo-
licznymopisujesięzapomocąnastępującychterminów:obiektu,interpretowa-
niasytuacji(definiowaniesytuacji)orazzasobówwiedzyosobistej.Należytakże
zauważyć,żeludzkiezachowanie–podobniejakzachowaniazwierzęce–daje
sięwyjaśniaćzapomocąteoriiodruchówwarunkowychibezwarunkowych(co
jestdomenąpsychologiibehawioralnej),atakżemodelowania(obecnegonawet
wśródzwierząt–wróblepotrafiąnaśladowaćśpiewkanarka),aletym,coodróż-
niagatunekludzkiodniższychformzwierzęcych,jestwarunkowaniezachowania
przezużycie,tworzenieorazrecepcjęsymboliiznaczeń,czymzajmujesięwłaśnie
interakcjonizmsymboliczny.GeorgeH.Meadzauważa,że
[…]wżadnymzwierzęcymzachowaniu,nawetszczegółowoanalizowanym,nie
znajdujemyżadnegosymbolu,żadnejmetodykomunikowaniasię,nic,coodpo-
wiadałobytymróżnymreakcjom[wsytuacjachproblemowychtylkowludzkim
