Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dziesiątychipóźniejszychbadańeksperymental-
nych,weryfikującychhipotezę,żeusunięcielubob-
niżeniepoziomudanegoczynnikaryzykaspowodu-
jeobniżeniezachorowalnościiumieralnościna
danąchorobę.Spośród246czynnikówskorelowa-
nychzwystępowaniemChNSdoklasycznychczyn-
nikówryzykazaliczasiędzisiajzaburzeniagospo-
darkilipidowej(zarównohipercholesterolemię,jak
ihipertriglicerydemię)iwęglowodanowej(zarówno
cukrzycętypu1i2,jakizaburzeniatolerancjiglu-
kozy),podwyższoneciśnienietętnicze,paleniepa-
pierosów,małąaktywnośćfizyczną,nadwagęioty-
łość,zwłaszczabrzuszną,niewłaściwą,bogatotłusz-
czową,askąpobłonnikowądietęorazzaburzenia
hemostazy.Czynnikiryzykazostałydokładnieopi-
sanewdalszejczęścininiejszegorozdziału(1.1.7).
Podsumowującwynikidotychczasprowadzo-
nychbadańepidemiologicznych,należystwierdzić,
żerozwójcywilizacji,rosnącezagęszczenieludno-
ści,stalepostępującazmianasposobuodżywiania,
polegającagłównienawzrościespożyciaprzemy-
słowoprzetworzonej,wysokoenergetycznejżywno-
ści,bogatejwbiałkozwierzęce,cukierinasycone
tłuszczezwierzęce,orazzmianatrybużycia,cha-
rakteryzującasięzmniejszeniemaktywnościfizycz-
nejiwydatkuenergetycznego,atakżecorazbar-
dziejzanieczyszczaneprzezczłowiekaśrodowisko
naturalnestałysięelementami,któresprzyjają
wzrostowichorobowościizapadalnościnachoroby
układukrążenia.Postępmedycynywydłużającyży-
cieosobomchorymistarzeniesięwspółczesnych
społeczeństwprzybrakudostatecznychdziałańna
rzeczprofilaktykimiażdżycyinadciśnieniatętni-
czegoprzyczyniająsięponadtodonasilenianowej
epidemiicharakterystycznejdlawspółczesnychspo-
łeczeństw,jakąjestepidemianiewydolnościserca.
1.1.2
Umieralnośćichorobowośćszpitalna
ludnościPolski
Wstępnąocenęsytuacjiepidemiologicznejdanej
populacjiprzeprowadzasięwoparciuodostępne
statystykipaństwowe,wykorzystującdanedotyczą-
celiczbyiprzyczynyzgonów(wskaźnikiumieral-
ności),liczbyiprzyczynyhospitalizacji(wskaźnik
chorobowościszpitalnej),liczbyiprzyczynyzgo-
nówosóbhospitalizowanych(wskaźnikiśmiertel-
nościszpitalnej)orazliczbyosóbzapadającychna
chorobyobjętepaństwowymirejestrami,takimijak
rejestrchoróbzakaźnychichoróbnowotworowych
(wskaźnikizachorowalności).Dodatkowowykorzy-
stywaćmożnadanedotycząceabsencjiwpracyiin-
walidztwa.Korzystającztychwskaźników,należy
zdawaćsobiejednaksprawęzichnieznanejwiary-
godnościikompletnościorazzuwarunkowańmo-
gącychwpływaćnaichselekcję.Nasilenieumieral-
nościzpowoduchoróbukładukrążeniauwarunko-
wanejest
z
jednej
strony
zachorowalnością
azdrugiejśmiertelnościąwprzebieguchoroby.
Oileśmiertelnośćzależygłównieodjakościopieki
medycznejoraz,zwłaszczawzawaleserca,odjak
najszybszegoobjęciachoregofachowąopiekąme-
dyczną,otylezachorowalność,np.naChNS,wtym
zawałserca,zależywgłównejmierzeodstyluży-
cia,którywpływanapoziomczynnikówryzyka.
BadanieWHOMONICAProjectwykazało,żespa-
dekumieralnościwkrajacheuropejskichzależał
w70%odspadkuzachorowalności,cospowodowa-
nebyłogłównieprozdrowotnązmianąstylużycia
ilepsząkontrolączynnikówryzyka,aw30%od
spadkuśmiertelnościzpowoduchoróbukładukrą-
żeniawynikającegozpostępumetoddiagnostycz-
nychiterapeutycznych.Podobnewynikiuzyskał
GoldmaniCookwpopulacjiUSAorazBotsiGro-
beewHolandii.
NapoczątkuXXw.zgonyzpowoduchorób
układukrążeniastanowiły10%ogółuzgonówna
świecie.WkońcuXXw.chorobytestanowiłyjuż
przyczynę50%zgonówwkrajachrozwiniętych
i25%zgonówwkrajachrozwijającychsię.Progno-
zyna2020r.zakładają,żenaświeciebędzie25mi-
lionówzgonówzpowoduchoróbukładukrążenia
(główniewkrajachrozwijającychsię),aliczbazgo-
nówzpowoduChNSprzewyższyliczbęzgonów
zpowoduchoróbzakaźnych.ChNSbędziewtym
okresiepierwsząprzyczynązgonówiinwalidztwa.
Tazmianawstrukturzeprzyczynzgonówbędzie
zależałaodewolucjispołecznejiekonomicznej.
Wostatnichlatachwkrajachrozwiniętychwiększy
procentchoróbukładukrążeniaujawniłsięwniż-
szychklasachspołecznych,podczasgdywkrajach
rozwijającychsięwiększązachorowalnośćobser-
wujesięwklasachwyższychprzyjmującychza-
chodnistylżycia.
DolatsześćdziesiątychXXw.narastaławkra-
jachrozwiniętychepidemiazgonówzprzyczyny
CHOROBYSERCAINACZYŃKRWIONOŚNYCH
7