Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
17
Wtejpracybędąmnieinteresowaćgłówniedwapierwszeinternalizmy.Dwa
kolejne,czyliodnoszącesiędoracjidziałaniainternalizmysąduorazegzystencjal-
ny,sądośćpodobnymitezamiodużejdoniosłościfilozoficznej.Wedlepierwszej
znichsąd,żejakieśdziałaniejestmoralniesłuszne(czylisądnatematmoralnej
racjidziałania),konieczniewiążesięztym,żepodmiotmaracjędziałaniazgod-
negoztymsądem(nieznaczytojednak-jakwteziemotywacyjnegointernali-
zmusądu-żezkoniecznościmaontakżemotywacjędotakiegodziałania).We-
dleeksternalizmutegorodzajumożnanatomiastsądzić,żeistniejąjakieśwzględy
moralnenakazującejakośpostąpićpodmiotowiwdanychokolicznościach,ale
nieuważać,byistniałatymsamymjakaśracjadziałaniadladanegopodmiotu.
Zgodniezdrugimrodzajeminternalizmutegotypu-internalizmemegzysten-
cjalnymodnoszącymsiędoracji-względymoralnezkoniecznościdostarczają
racjidziałaniabezwzględunato,jakiesąinteresy,pragnienia,nastawieniapod-
miotu.Stanowiskateokreślasięniekiedyjakonmoralnyracjonalizm”
.
Obateinternalizmymogąwystępowaćwwersjimocnej-gdyuznają,że
względymoralnenietylkozawszestanowiąracje,któremusząbyćuwzględnio-
neprzypodejmowaniudecyzjiodziałaniu,lecztakżezawszesąprzeważającymi
iwystarczającymiracjamidziałania.Wwersjisłabejstanowiskotobędziegłosiło,
żecoprawdawzględymoralnezawszesąracjamidziałania,alejakieśinneracje
(np.dotycząceinteresuwłasnego)mogąjeniekiedyprzeważyć.Wedlemocnej
wersjimoralnegoracjonalizmupostępowanieniemoralnejestteżzkonieczności
postępowaniemirracjonalnym-ponieważjesttodziałanie,któreniebierzepod
uwagęprzeważającychdladanegopodmioturacjidziałania.Przeciwnicymocnej
wersjimoralnegoracjonalizmubędązaśgłosić,żewymaganiamoralneniemuszą
dostarczaćpodmiotowiracjidziałania,apodmiotmożenieuwzględniaćwzglę-
dówmoralnychwswoichdziałaniachipozostaćracjonalny18.Przeciwnicysłabej
wersjibędągłosićjedynie,żeniemożebyćtak,iżwzględymoralneniestanowią
wogóleżadnejracjizajakimśdziałaniem,tj.żeniemożnabyćcałkowicieindyfe-
rentnymwzględemswoichpoglądówmoralnychiwogóleniebraćichpoduwagę
wprocesiepodejmowaniadecyzji(czylinietraktowaćichjakoracjidziałania).Jak
zobaczymy,stanowiskomoralnegoracjonalizmubędzieistotnewrozdzialeIprzy
okazjiomawianiapewnegoważnegoargumentuzwiązanegozinternalizmemra-
cjidziałania.
możliwy,wktórymsądymoralnewystępowałbybezmotywacji;wdrugimkoniecznośćdotyczy
wyłączniesądówmoralnych:to,cowobecnymświeciejestsądemmoralnym,konieczniemusibyć
związanezposiadaniemmotywacji.
18
Taknp.Foot,MoralityasaSystemofHypotheticalImperativesiBrink,MoralRealism.Nie
maprzeszkód,bybyćjednocześniemotywacyjnymeksternalistąprzekonańimoralnymracjonali-
stą(czyliracjonalnyminternalistąegzystencjalnym)-takiestanowiskozajmujenp.Shafer-Landau
wMoralRealism,Brinkzaś,MoralRealism,jestwtymsensienpodwójnymeksternalistą”
.
