Interpretacja estetyki dzieł architektury w procesie ich ochrony na przykładzie Krakowa. Tom 1. Lata 1945–1970

Łukasz Kadela

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-22146-1

DOI:

https://doi.org/10.53271/2022.005

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

151

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Kadela, Łukasz. Interpretacja estetyki dzieł architektury w procesie ich ochrony na przykładzie Krakowa. Tom 1. Lata 1945–1970. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022, 151 s. ISBN 978-83-01-22146-1, doi: https://doi.org/10.53271/2022.005

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Kadela, Ł.

T1 Interpretacja estetyki dzieł architektury w procesie ich ochrony na przykładzie Krakowa. Tom 1. Lata 1945–1970

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2022

SN 978-83-01-22146-1

DOI https://doi.org/10.53271/2022.005

Bibliografia BibTex:

@Book{ 266448, author = "Kadela, Łukasz", editor = "", title = "Interpretacja estetyki dzieł architektury w procesie ich ochrony na przykładzie Krakowa. Tom 1. Lata 1945–1970", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2022", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-22146-1", doi = "https://doi.org/10.53271/2022.005" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Kadela, Łukasz

ED -

TI - Interpretacja estetyki dzieł architektury w procesie ich ochrony na przykładzie Krakowa. Tom 1. Lata 1945–1970

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2022

SN - 978-83-01-22146-1

ER -

DOI - https://doi.org/10.53271/2022.005

Netografia (standard APA):

Kadela, Łukasz. Interpretacja estetyki dzieł architektury w procesie ich ochrony na przykładzie Krakowa. Tom 1. Lata 1945–1970 [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022 [dostęp: 27 04 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/interpretacja-estetyki-dziel-architektury-w-procesie-ich-ochrony-na-lukasz-kadela-266448. doi: https://doi.org/10.53271/2022.005

architektura, urbanistyka, ochrona zabytków, interpretacja estetyki

Opracowanie poświęcone jest analizie wpływu czynników subiektywnych na ocenę wartości artystycznych zabytków Krakowa w procesie ich ochrony na wybranych przykładach w pierwszym dwudziestopięcioleciu po zakończeniu II wojny światowej. Monografia p...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-22146-1

DOI:

https://doi.org/10.53271/2022.005

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

151

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

WSTĘP8
Cel pracy8
Zakres pracy9
Metoda pracy10
Teza pracy10
Stan badań11
WPROWADZENIE18
Zarys najnowszej historii Krakowa w kontekście kształtowania się jego zabudowy i procesów ochrony jego architektonicznego dziedzictwa kulturowego18
ROZDZIAŁ I26
1. Inwentaryzacja wojennych strat poniesionych w historycznym dziedzictwie kulturowym Krakowa w okresie II wojny światowej26
1.1. Skutki przeobrażenia Zamku Królewskiego na Wawelu w siedzibę Generalnego Gubernatorstwa Hansa Franka26
1.2. Realizacja planu przebudowy Krakowa w rejonie śródmieścia. Zakres prac i ich znaczenie29
1.3. Likwidacja krakowskich pomników oraz dewastacja miejsc pamięci narodowej32
1.4. Niemiecka grabież dziedzictwa kulturowego Polski na terenie Krakowa33
1.5. „Manewr, który ocalił Kraków” i jego wpływ na historyczną zabudowę miasta35
ROZDZIAŁ II38
2. Odzyskanie zagrabionego zasobu oraz pierwsze powojenne interwencje konserwatorskie38
2.1. Wprowadzenie38
2.2. Gródek i Okół – przedwojenne badania i powojenne realizacje konserwatorskie. Uporządkowanie pl. św. Marii Magdaleny oraz restauracja południowej fasady Collegium Iuridicum (S. Świszczowski: 1947–1954)42
2.3. Przeniesienie drewnianego kościoła z Komorowic na Wolę Justowską w 1949 roku.(K. Estreicher – realizacja zamysłu B. Tretera)48
WPROWADZENIE DO III ORAZ IV ROZDZIAŁU52
ROZDZIAŁ III58
3. Antygermańska krucjata58
3.1. Wyburzenie odwachu przy Wieży Ratuszowej i arkadowej kordegardy przy ul. Pijarskiej. (S. Świszczowski: 1946 rok)58
3.2. Porządkowanie wzgórza wawelskiego i pierwsze prace konserwatorskie61
3.3. Restauracja Collegium Maius (K. Estreicher, A. Majewski: 1950–1963 rok)64
3.4. Wyburzania i modernizacja XIX-wiecznej Twierdzy Kraków78
3.5. Ogólnopolski konkurs „Na uporządkowanie otoczenia Wawelu” z 1953 roku85
3.6. Wyburzenie kamiennego mostu na Prądniku w 1964 roku89
ROZDZIAŁ IV 92
4. Ochrona XIX-wiecznej kreacji w imię integralności zabytku92
4.1. Remont Sukiennic (J. Lepiarczyk, J. Jamroz: 1956–1959 rok)92
ROZDZIAŁ V 108
5. Krakowskie osiągnięcia konserwatorskie w latach 1945–1970 i ich znaczenie dla strategii działań propagandowych w czasach PRL108
PODSUMOWANIE116
ANEKS122
WYKAZ ILUSTRACJI138
BIBLIOGRAFIA144

Tezapracy

teoretycznychnowychkierunkówwprocesieochrony

architektonicznegodziedzictwaKrakowaprzedstawio-

nowkontekściepozostałychdziałańkonserwatorskich

badanegookresu,któryterytorialniezostałograniczony

doadministracyjnychgranicówczesnegoKrakowa.

Wnielicznychprzypadkachnaukowywywódwychodzi

pozaprzywołanypowyżejobszar,cowynikazkoniecz-

nościudokumentowaniapewnychogólnokrajowych

tendencji.Okreszostałczasowoograniczonydatami

istotnychdlaKrakowaiPolskiwydarzeńocharakterze

politycznym.

PoczątekprzypadanadzieńwyzwoleniaKrakowa

spodokupacjihitlerowskiej18stycznia1945rokuoraz

symbolicznegowywieszeniapolskiejﬂaginaWawelu.

Koniecbadanegookresutoprzypadającena20grud-

nia1970rokuoﬁcjalneodstąpienieodwładzyWłady-

sławaGomułki-Isekretarzarządzącejparﬁi(PZPR)-

orazpoczątekstopniowegootwarciasiępolskiej

politykinakrajeZachoduikwesﬁewyznaniowe.

Metodapracy

Podstawowąmetodąpracystosowanąrównolegledo

szczegółowegobadaniaobszernegozbioruliteratury

orazusystematyzowaniazgromadzonychwniejinfor-

macjibyłodotarciedomateriałówźródłowychiwnikli-

waichanalizapodkątemstawianejwniniejszejpracy

tezy.Dotegoźródłowegozbioruarchiwaliówzaliczasię

artykuływydanedo1970roku,opublikowanewspecja-

listycznychczasopismachpoświęconychochroniedzie-

dzictwakulturowegoPolski,jakrównieżwkrakowskiej

prasiecodziennejidołączanychdonichdodatkachte-

matycznych.

Nieznacznaczęśćtegozbioruzostałazdigitalizowa-

naiupowszechnionazapośrednictwemInternetu.Po-

zostałemateriałyzachowałysięwczytelniacharchiwal-

nychczasopismWojewódzkiejBibliotekiPublicznej

wKrakowie,bibliotekiUniwersytetuJagiellońskiego

orazUniwersytetuPedagogicznego.Wramachstudiów

materiałówarchiwalnychzostaładokonanaanaliza

wnioskówiopiniikonserwatorskichdołączonychdo

krakowskichprojektówkonserwatorskichzrealizowa-

nychwlatach1945-1970.Zbiórpowyżejprzywołanej

dokumentacjiźródłowejzachowałsięprzedewszystkim

wArchiwumWojewódzkiegoUrzęduOchronyZabyt-

kówwKrakowie,jakrównieżwArchiwumUrzęduWo-

jewódzkiegoiArchiwumPaństwowymwKrakowieze

szczególnymuwzględnieniemArchiwumBudownictwa

Miejskiego.

Ponadtodokumentacjaźródłowazwiązanazpro-

jektamikonserwatorskimikrakowskichhistorycznych

obiektówuniwersyteckichzachowałasięwArchiwum

UniwersytetuJagiellońskiego.Wprzypadkuzłożonego

zagadnienia,jakimjestinterpretacjaestetykizabytku,

przyuwzględnieniusubiektywnychczynników,mogą-

cychmiećwpływnaocenęjejwartości,takichjakm.in.

tłoideologicznestojąceupodstawustrojupolitycznego

po1945rokuwPolsceorazindywidualnepoglądyna

sposóbochronyzabytkówwynikająceczęstozosobi-

stychdoświadczeńżyciowychprzedstawicielikrakow-

skiegośrodowiskakonserwatorskiego,uznałemzaza-

sadne

przeprowadzenie

analizy

indywidualnych

życiorysównajbardziejwyrazistychosobowościzainte-

resowanychlosemdziedzictwaarchitektonicznegosto-

licyMałopolskiorazichstanowiskzajmowanychwde-

batachnaukowychimedialnych,którezostałyzapisane

wprotokołachzobrad,atakżewartykułachprasowych,

jakrównieżwczęściowozachowanychiopublikowa-

nychnotatkachorazpamiętnikach.Spolaryzowanesta-

nowiskareprezentantówkrakowskiegośrodowiskakon-

serwatorówzabytkównazagadnieniazwiązanezoceną

wartościartystycznejmonumentówKrakowawproce-

sieichochronywlatach1945-1970zostałypoddane

analizieporównawczejprzyużyciuwirtualnejrekon-

strukcjinaprzykładziegmachuSukiennicwtrzechróż-

nychkonﬁguracjachwizualnychopartychnaodrębnych

wytycznychdlakierunkówkonserwatorskichpoprze-

dzającychremontwlatach50.XXwieku.Byłytokolej-

nokoncepcje:JózefaDutkiewicza,StefanaŚwiszczow-

skiegoiJózefaLepiarczyka.Ponadtoprowadziłemna

bieżącoprzeglądprasycodziennej,wydawnictwbran-

żowychorazpublikacjinaukowychodnoszącychsiędo

historiikrakowskiegokonserwatorstwapoIIwojnie

światowej.

Umożliwiłoto,przyuwzględnieniuwspółczesnych

tendencjiipodejściadozagadnieńzwiązanychzochro-

nązabytkówKrakowa,próbęocenypodjętychwlatach

1945-1970efektówinterwencjikonserwatorskich.

Tezapracy

Pomimolicznychpróbdodniadzisiejszegonieudałosię

jednoznaczniestwierdzić,kiedynaterenachEuropyna-

stąpiłpoczątekświadomejochronyzabytkowejarchi-

tektury.Istniejekilkateoriidotyczącychtegozagadnie-

nia.Jednaznichuznaje,żepoczątekochronyzabytków

jakodziedzinynaukiisztukiprzypadanaczasyCesar-

stwaRzymskiego,azajednegozpierwszychkonserwa-

torówuznajesięcesarzaWespazjana10.Kolejnateza

zakłada,żenarodzinyochronyzabytkówzwiązanesą

zezdeﬁniowaniempojęciazabytku,gdywzachodniej

EuropiewpołowieXVIIIwiekupojawiłsięterminumo-

numenthistoryczny”11.Ostateczniezcałąpewnością

ochronazabytkówijejudokumentowanepoczątkibez-

pośredniozwiązanesązczasamiwielkichodkryć

uświadków”starożytnejcywilizacjipółnocnejAfryki,

którenastąpiłypodczaswyprawNapoleonadoEgiptu

10M.Gosztyła,P.Pásztor,Konserwacjaiochronazabytków

architektury,OﬁcynaWydawniczaPolitechnikiRzeszowskiej,

Rzeszów2013,s.39.

11A.Kadłuczka,Ochronazabytkówarchitektury…,op.cit.,s.6.

Brak wyników

Interpretacja estetyki dzieł architektury w procesie ich ochrony na przykładzie Krakowa. Tom 1. Lata 1945–1970

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra