Interpretacja estetyki dzieł architektury w procesie ich ochrony na przykładzie Krakowa. Tom 1. Lata 1945–1970

Łukasz Kadela

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-22146-1

DOI:

https://doi.org/10.53271/2022.005

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

151

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Kadela, Łukasz. Interpretacja estetyki dzieł architektury w procesie ich ochrony na przykładzie Krakowa. Tom 1. Lata 1945–1970. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022, 151 s. ISBN 978-83-01-22146-1, doi: https://doi.org/10.53271/2022.005

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Kadela, Ł.

T1 Interpretacja estetyki dzieł architektury w procesie ich ochrony na przykładzie Krakowa. Tom 1. Lata 1945–1970

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2022

SN 978-83-01-22146-1

DOI https://doi.org/10.53271/2022.005

Bibliografia BibTex:

@Book{ 266448, author = "Kadela, Łukasz", editor = "", title = "Interpretacja estetyki dzieł architektury w procesie ich ochrony na przykładzie Krakowa. Tom 1. Lata 1945–1970", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2022", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-22146-1", doi = "https://doi.org/10.53271/2022.005" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Kadela, Łukasz

ED -

TI - Interpretacja estetyki dzieł architektury w procesie ich ochrony na przykładzie Krakowa. Tom 1. Lata 1945–1970

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2022

SN - 978-83-01-22146-1

ER -

DOI - https://doi.org/10.53271/2022.005

Netografia (standard APA):

Kadela, Łukasz. Interpretacja estetyki dzieł architektury w procesie ich ochrony na przykładzie Krakowa. Tom 1. Lata 1945–1970 [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022 [dostęp: 28 04 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/interpretacja-estetyki-dziel-architektury-w-procesie-ich-ochrony-na-lukasz-kadela-266448. doi: https://doi.org/10.53271/2022.005

architektura, urbanistyka, ochrona zabytków, interpretacja estetyki

Opracowanie poświęcone jest analizie wpływu czynników subiektywnych na ocenę wartości artystycznych zabytków Krakowa w procesie ich ochrony na wybranych przykładach w pierwszym dwudziestopięcioleciu po zakończeniu II wojny światowej. Monografia p...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-22146-1

DOI:

https://doi.org/10.53271/2022.005

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

151

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

WSTĘP8
Cel pracy8
Zakres pracy9
Metoda pracy10
Teza pracy10
Stan badań11
WPROWADZENIE18
Zarys najnowszej historii Krakowa w kontekście kształtowania się jego zabudowy i procesów ochrony jego architektonicznego dziedzictwa kulturowego18
ROZDZIAŁ I26
1. Inwentaryzacja wojennych strat poniesionych w historycznym dziedzictwie kulturowym Krakowa w okresie II wojny światowej26
1.1. Skutki przeobrażenia Zamku Królewskiego na Wawelu w siedzibę Generalnego Gubernatorstwa Hansa Franka26
1.2. Realizacja planu przebudowy Krakowa w rejonie śródmieścia. Zakres prac i ich znaczenie29
1.3. Likwidacja krakowskich pomników oraz dewastacja miejsc pamięci narodowej32
1.4. Niemiecka grabież dziedzictwa kulturowego Polski na terenie Krakowa33
1.5. „Manewr, który ocalił Kraków” i jego wpływ na historyczną zabudowę miasta35
ROZDZIAŁ II38
2. Odzyskanie zagrabionego zasobu oraz pierwsze powojenne interwencje konserwatorskie38
2.1. Wprowadzenie38
2.2. Gródek i Okół – przedwojenne badania i powojenne realizacje konserwatorskie. Uporządkowanie pl. św. Marii Magdaleny oraz restauracja południowej fasady Collegium Iuridicum (S. Świszczowski: 1947–1954)42
2.3. Przeniesienie drewnianego kościoła z Komorowic na Wolę Justowską w 1949 roku.(K. Estreicher – realizacja zamysłu B. Tretera)48
WPROWADZENIE DO III ORAZ IV ROZDZIAŁU52
ROZDZIAŁ III58
3. Antygermańska krucjata58
3.1. Wyburzenie odwachu przy Wieży Ratuszowej i arkadowej kordegardy przy ul. Pijarskiej. (S. Świszczowski: 1946 rok)58
3.2. Porządkowanie wzgórza wawelskiego i pierwsze prace konserwatorskie61
3.3. Restauracja Collegium Maius (K. Estreicher, A. Majewski: 1950–1963 rok)64
3.4. Wyburzania i modernizacja XIX-wiecznej Twierdzy Kraków78
3.5. Ogólnopolski konkurs „Na uporządkowanie otoczenia Wawelu” z 1953 roku85
3.6. Wyburzenie kamiennego mostu na Prądniku w 1964 roku89
ROZDZIAŁ IV 92
4. Ochrona XIX-wiecznej kreacji w imię integralności zabytku92
4.1. Remont Sukiennic (J. Lepiarczyk, J. Jamroz: 1956–1959 rok)92
ROZDZIAŁ V 108
5. Krakowskie osiągnięcia konserwatorskie w latach 1945–1970 i ich znaczenie dla strategii działań propagandowych w czasach PRL108
PODSUMOWANIE116
ANEKS122
WYKAZ ILUSTRACJI138
BIBLIOGRAFIA144

WSTĘP

czasie38.Należałydonichm.in.przebudowainfrastruk-

turyRynkuGłównego,remontSukiennicpoprzedzony

wnikliwymibadaniamiczyzwiązanezobchodami

600-leciazałożeniaUniwersytetuJagiellońskiegoliczne

pracekonserwatorskiehistorycznychobiektówakade-

mickich,zktórychnajważniejsząbyłakompleksowa

restauracjaCollegiumMaius,zgodniezkontrowersyjną

koncepcjąKarolaEstreicherajr.39.Uwarunkowaniapoli-

tyczno-ideologicznejakotłoprocesuochronygeneral-

nejprzebudowyestetycznejifunkcjonalnejnajstarszego

obiektuuniwersyteckiegowPolscezostałyopracowane

przezAnnęMarkowskąwksiążceDeﬁniowaniesztuki-

objaśnienieświata.OpojmowaniusztukiwPRL-u40.Autor-

kaopisaładrogiartystycznetwórcówzróżnychdziedzin

pozostającepodbezpośrednimoddziaływaniemczasów

imiejscaichaktywności.Zpunktuwidzeniaproblema-

tykininiejszejpracynajistotniejszajestprzeprowadzona

przezautorkęanalizaprocesutwórczego,jakidałosię

zaobserwowaćpodczasopracowywaniaprzezKarola

Estreicherajr.autorskiegoprogramukonserwatorskiego

dlagmachuBibliotekiJagiellońskiej,którejostateczną

formęarchitektonicznązaprojektowałwpołowieXIXwie-

kuKarolKremer41.PonadtoAutorkaprzedstawiłazna-

czeniewpływuosobistejrelacjiprzedstawicielanauki

KarolaEstreicherazprzedstawicielemwładzyJózefem

Cyrankiewiczem,dziękiktórejtakontrowersyjnakon-

cepcjaprzebudowygmachumogłasięurzeczywistnić

wczasachekonomicznieniesprzyjającychtakimprzed-

sięwzięciom.ProblematykaprocesurestauracjiColle-

giumMaiuswlatach50.i60.XXwiekuzostałarównież

opracowanawksiążceautorstwaAndrzejaChwalby

CollegiumMaius42poświęconejdziejomtegohistorycz-

negoobiektupołożonegouzbieguulicśw.AnnyiJagiel-

lońskiej43.

38Syntezęewolucjikompleksowegoprogramukonserwacji

zabytkówKrakowanatleuwarunkowańprawno-administracyj-

nychopracował:R.Sady,Krakówijegodzielnice1945-2002,Zakład

GraﬁcznyColonel,Kraków2003.s.119-123.

39Przykładytezostałyfaktograﬁcznieopracowanewewcześ-

niejwydanejwdrukupublikacjiautora:A.Kadłuczka,Ochrona

zabytkówKrakował,op.cit.

40A.Markowska,Deﬁniowaniesztuki-objaśnienieświata.

OpojmowaniusztukiwPRL-u,WydawnictwoUniwersytetuśląskie-

go,Katowice2003.

41OcenapostawyKarolaEstreicherawstosunkudoKarola

Kremeraijegospuściznyzostałaopracowanawpublikacji:

U.Bęczkowska,KarolKremerikrakowskiUrządBudownictwa

wlatach1837-1860,Universitas,Kraków2010,s.208-210.

42A.Chwalba,CollegiumMaius,KsięgarniaAkademicka,

Kraków2009.

43CollegiumMaiusjestniezwyklecennymzabytkiemnietyl-

kozewzględunahistorięjegoarchitektonicznejewolucji,alerów-

nieżnazwiązaneznimdziedzictwokulturowePolski.Obiekt

tenstałsięwięctematemlicznychbadańnaukowychipublikacji,

zktórychwkontekścieporuszanejwtejpracyproblematykinale-

żywyróżnić:K.Estreicher,CollegiumMaius.Dziejegmachu,Zeszyty

NaukoweUniwersytetuNaukowego,Kraków1968;K.Estreicher,

CollegiumMaiusUniwersytetuJagiellońskiegowKrakowie.Dzieje-

obyczaje-zbiory,WydawnictwoInterpress,Warszawa1971;

J.Podlecki,Kraków,WydawnictwoKarpaty1999;A.Nowakowski,

Autor,omawiającpowojennąhistoriębudynku,

poddałanaliziewielowątkowośćprocesujegorestaura-

cjipoprzedzającejwielkieobchody600-leciaUniwersy-

tetuJagiellońskiego.Przybliżyłokolicznościwcześniej

wspomnianejusymbolicznejwalki”KarolaEstreichera

ijegokontrowersyjnejinterpretacjigenezyXIX-wiecz-

nychneogotyckichnawarstwieństylowychCollegium

Maius44.Ponadtoautorprzedstawiłzłożonośćprocesu

realizacjizakrojonejnatakszerokąskalęinwestycji

wrealiachkomunistycznejgospodarki.Przyokazjioma-

wianiaskalideterminacji,zjakąKarolEstreicherzaanga-

żowałsięwprocesregotyzacjiBibliotekiJagiellońskiej,

AndrzejChwalbawyjaśniłjegometodęumiejętnego

wykorzystaniaargumentów,którewodpowiednispo-

sóbprzedstawione,wpisywałysięwideologiępropago-

wanychdziałańzwiązanychzochronązabytkówwcza-

sietransformacjiustrojowejwPolscepo1945roku.

Praceprzygotowawczeisamarealizacjazadania,jakim

byłarestauracjaCollegiumMaius,tojednoznajbardziej

rozciągniętychwczasieprzedsięwzięćzwiązanych

zochronązabytkówKrakowapoIIwojnieświatowej.

Dlategoteżprowadzonojerównoleglezlicznymireali-

zacjami,którychprogramykonserwatorskieewoluowały

wrazzrozwojemsystemówprawnychorazteoriiiprak-

tykiwochroniezabytków.

PisałotymAndrzejGaczołwksiążceKrakówochro-

nazabytkowegomiastarzeczywistośćczyﬁkcja45.Wroz-

dziale3,zatytułowanymCharakterystykaochronyzabyt-

kowychzespołówurbanistycznychpoIIwojnieświatowej

(do1989roku),autorchronologiczniezestawiłfakty

związanezochronąarchitektonicznegodziedzictwa

Krakowaipoddałanaliziepowojennyprocesewolucji

doktrynykonserwatorskiejwsocjalistycznychrealiach

polskiejpaństwowości.Autorrównieżprzybliżyłindy-

widualnepoglądyprzedstawicielikrakowskiegośro-

dowiskakonserwatorskiegozaangażowanychwtworze-

nie,jakrównieżopiniowaniekoncepcjiinterwencji

konserwatorskichrealizowanychwomawianymczasie

dotycząceochronyzabytków.Po1945rokupostępują-

cyprocesideologizacjiżyciapublicznegostopniowo

prowadziłdopodporządkowaniasobieprzezwładzę

sfertwórczych,doktórychrównieżzaliczasiękonser-

wacjazabytków.Badaniemstopniaoddziaływaniauwa-

runkowańopodłożupolitycznymnaprocesochrony

architektonicznegodziedzictwakulturowegoPolski

wczasachPRL-uzająłsięPiotrMajewskiwrozprawie

habilitacyjnejzatytułowanejIdeologiaikonserwacja.

ArchitekturazabytkowawPolscewczasachsocrealizmu46.

S.Waltoś,CollegiumMaiusUniwersytetuJagiellońskiego.Sfery

icienie,Universitas,Kraków2008;W.Bałus,„Nowyhańnasłabej

tkanceprzeszłości”.KarolEstreicheriCollegiumMaiusUniwersytetu

Jagiellońskiego,PANKomisjaSztuki,Kraków2016,s.107-119.

44K.Estreicher,uCollegium…,op.cit.,s.223-225.

45A.Gaczoł,Krakówochronazabytkowegomiastarzeczywi-

stośćczyﬁkcja,WydawnictwoWAM,Kraków2009.

46P.Majewski,Ideologiaikonserwacja.Architekturazabytkowa

wczasachsocrealizmu,WydawnictwoTrio,Warszawa2009.

Brak wyników

Interpretacja estetyki dzieł architektury w procesie ich ochrony na przykładzie Krakowa. Tom 1. Lata 1945–1970

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra