Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
8
Symbolikabawarskiejscenyniepoprzestajenatym.Chłopiec
rozpoczynacicho,nieśmiało,wmiaręśpiewanianabierajednak
pewnościibuty,adołączającydoniegobiesiadnicyumacniajągo
wpoczuciuracji.Unosigłowę,krzyczycorazgłośniej,emocjeod-
dzielająsięodswegoźródłaizaczynajążyćwłasnymżyciem.Struk-
turapragnieńujawniaswójantytetycznycharakter.Transformacja
intymnejczułościwzespołowygniewuruchamiakolejneparyprze-
ciwieństw:spokójwywołujeburzę,pierwotnośćprowadzidowtór-
ności,niewinnośćprzeradzasięwwinę,skromnośćuderzawton
pychy,autentycznośćpopadawsztuczność.Wtymspecyficznym
przekształceniuizniekształceniuwęzłaafektywnegowyjściowy
wzorzecmutujewkierunkuideologicznegosfunkcjonalizowania.
Zatemi–wynaturzenia.Zwieńczmytenkorowódskojarzeńopo-
zycjami,którestanowiągłównąinspiracjędlaniniejszychrozważań:
intymne–publiczne,lokalne–narodowe,prawdziwe–fałszywe.
Wszystkieonezawierająimplicitegestyzawłaszczenia;sferaczułej
dyskrecji,domowejprywatnościzostajeużytadoideowejreprezen-
tacji,ajejładunekemocjonalnystajesięsiłąnośnąsamejideologii.
Jeszczeinaczejrzeczujmując:to,coludzkieiautentyczne,zmienia
sięwideologiczneisztuczne.Ostatniaopozycjawpisanawbawarską
scenkęrodzajowąmogłabybrzmieć:człowiek–ideologia.
Dyskursywspólnotnarodowychbudowanesąnafundamencie
literaturyijejformdrukowanych,oczymprzekonywałBenedict
AndersonweWspólnotachwyobrażonych.Upowszechnieniedruku
ipojawieniesięcodziennejprasymocnowspierałorozwójeuropej-
skichnacjonalizmów3.Umożliwiłojerównieżpowszechneużycie
spoiwa,jakimbyłintymnyzwiązekczłowiekazkrajobrazem,znaj-
dującycorazszerszywyrazwpoezjiposzczególnychjęzyków.Na-
cjonalizm(wwewnętrznymsystemiekomunikacjiwspólnotyzwany
patriotyzmem)używaintymnejlokalnościjakouczuciowegofun-
damentu,naktórymosadzaszkieletswejkonstrukcjiideologicznej.
Wtymceluuruchamianesąpowyższeciągiprzekształceńiopozy-
cji.Rolaliteraturywtychprzesunięciachjestkluczowa.
3B.Anderson,Wspólnotywyobrażone.Rozważaniaoźródłachirozprzestrzenianiusięna-
cjonalizmu,tłum.S.Amsterdamski,Kraków1997;tuzwłaszczas.36–37oraz49nn.
Andersonwceluwykazaniazwiązkumiędzypowieściąanacjonalizmemciekawiepo-
wołujesięnakoncepcjęnjednorodnegoczasupustego”WalteraBenjamina.Takjak
wpowieściczywiadomościachgazetowychróżnerzeczydziejąsięrównocześniedzięki
swoistejkoincydencjiczasowej,takmożliwejestwyobrażenienarodujakontrwałej
wspólnotyprzesuwającejsięwhistorii”(tamże,s.36).
