Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podstawowemanewrypojazdów
45
Hamowaniezwykorzystaniemznacznych(częstogranicznych)wartościopóź-
nień,występujewprzypadkupojawieniasięnadrodzeniespodziewanychprzeszkód
zagrażającychbezpieczeństwuruchu.Przyłożenieprzezkierowcęsiłynapedałhamul-
caniepowodujenatychmiastowegopojawieniasięsiłhamującychiopóźnieniapojaz-
du.Efekthamowaniapojawiasiępotzw.czasiezadziałaniahamulcapotrzebnymna
przepływczynnikaroboczego(płyn,powietrze)iuruchomieniesiłownikówmechani-
zmuhamulcowego.Wzależnościodtypuukładuhamulcowego(hydraulicznylub
pneumatyczny)czastenwynosi0,1÷0,5s.Następnąfaządziałaniahamulcówjest
narastanieopóźnienia.Przygwałtownymhamowaniuczastenjestkrótkiiwynosi
zwykle0,35÷0,40s.Podaneczasyłączniezczasemreakcjikierowcypowinnybyć
uwzględnianeprzyobliczaniudługościdroginiezbędnejdozatrzymaniapojazduprzed
przeszkodąodmiejscajejdostrzeżenia.OgólnywzórnadługośćdrogihamowaniaLh
pozadziałaniuhamulcówmapostać:
L
h
1
C
v
³
v
0
1
P
l
()0,01
v
r
+
i
(0,611
v
c
x
Av
w
2
)/
Q
s
C
dv
gdzieużytesymbolezachowująwcześniejopisaneznaczenie.
Wzór(2.35)pozwalanadokładneobliczaniedługościdrogihamowania,gdyż
uwzględniafunkcyjnązależnośćopóźnieniaioporupowietrzaodprędkości.Wzasto-
sowaniachinżynierskichdługośćdrogihamowaniaodprędkościpoczątkowejv0do
całkowitegozatrzymania,możebyćobliczonawsposóbprzybliżonywychodząc
zzałożenia,żeenergiakinetycznapojazduzostajezamienionanapracęsiłoporuna
długościdrogihamowaniaLh.Założenietomożezostaćzapisanewpostacirównania:
Qv
s
2
2
0
ª
¬
Q
s
C
(
P
l
r
0,01
+
i
)
0,611
c
x
Av
w
2
º
¼
L
h
(2.36)
[m]
(2.35)
zktóregootrzymujesię:
L
h
2
C
ª
¬
P
l
r
0,01
+
i
(
0,611
v
0
2
c
x
Av
w
2
)
/
Q
s
C
º
¼
[m]
(2.37)
wprowadzającdodatkoweuproszczenie,polegającenapominięciuoporupowietrza,
orazprzyjmującwspółczynnik
K
częściowegowykorzystaniaprzyczepnościwkierun-
kupodłużnym,wzórnadługośćdrogihamowaniaprzyjmiepostać:
L
h
2
C
(
PK
l
r
v
0
2
0,01
i
)
[m]
(2.38)
Gwałtownehamowaniewsytuacjachawaryjnychodbywasięzpełnymwykorzysta-
niemmaksymalnejprzyczepnościpodłużnej,natomiastdocelówprojektowychzaleca
sięprzyjmowaniewykorzystaniatejprzyczepnościwzakresiedo70%(
K
0,70).
Innymsposobemobliczaniadługościdrogihamowaniawceluwyznaczeniaelemen-
tówprojektowychdrogijestzastąpieniewewzorze(2.38)wyrażeniag.·.µl.·.
K
przez
przyjęcieustalonejwartościopóźnieniab.Wnowychzasadachprojektowaniaopubli-
kowanychwUSAprzezAASHTOprzyjętowartośćopóźnieniab 3,4m/s2.Wówczas
wyrażeniewmianownikuwzoru(2.38)przyjmujepostać2.·.(b±0,01.·.g.·.i).
