Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Istotaiwartościzespołowychgiersportowych
Huizingawopublikowanymw1938r.dzieleHomoludenspoddałanalizieszereg
podstawowychcechgierizabaw,koncentrującsięgłównienaukazaniuwpływu,jaki
wywieraduchludyczny,wszczególnościwłaściwyniektórymgrom(polegającymna
współzawodnictwieujętymwreguły).Definiujegręizabawęwsposóbnastępujący:
nZuwaginaformę,możnawięcnazwaćzabawęczynnościąswobodną,którąodczu-
wasięjako«nietakpomyślaną»ipozostającąpozazwykłymżyciem,aktóramimo
tomożecałkowiciezaabsorbowaćgrającego;czynnością,zktórąniełączysiężaden
interesmaterialny,przezktórążadnejniemożnaosiągnąćkorzyści,któradokonujesię
wobrębiewłasnegookreślonegoczasuiokreślonejprzestrzeni;czynnościąprzebie-
gającąwpewnymporządkuwedługokreślonychregułipowołującądożyciazwiązki
społeczne,którezeswejstronychętnieotaczająsiętajemnicąlubprzypomocyprze-
braniauwydatniająswojąinnośćwobeczwyczajnegoświata’’25.
Określającgręczyzabawęjakodziałaniebezinteresowne,wykluczaznichwszel-
kiegorodzajugryhazardowe(opieniądze),cowefekciemogłobyprowadzićdodefinicji
stwierdzającejwręcz,czysugerującej,żegranigdyniemaznaczeniaekonomicznego.
JakpodkreślaCaillois,tujednaknależałobywprowadzićpewnerozróżnienie.Wniektó-
rychformachgrajestwysocedochodowalubpowodujestratyfinansoweitakiewłaśnie
jestjejzałożenie.Gra,nawetjeślistawkąsąpieniądze,jestzajęciemabsolutniebezpro-
duktywnym.Sumawygranychwnajlepszymrazieniemożeprzekroczyćsumytego,
coinniprzegrali.Wgrzenastępujeprzemieszczeniewłasności,alenieprowadzionado
powstaniażadnegobogactwa,żadnegodzieła.Tymwłaśnieróżnisięodpracyczysztuki.
Grajestwięcokazjądoczystegowydatkowania,dotrwonieniaczasu,energii,pomysło-
wości,zręczności,aczęstopieniędzynazakupniezbędnychakcesoriów.
Wodniesieniudozawodowychsportowców,czyaktorówzdobywającychśrod-
kiutrzymanianadeskachsceny,czyteżnagradzanychwróżnysposóbuważa,iż
wżadnymwypadkuniewystępująonijakogracze,leczpoprostujakoludziepracy.
Jeślinatomiastbiorąudziałwgrze,towjakiejśzupełnieinnej(grająwcośinne-
go)26.KwintesencjąrozważańCailloisjestsformułowanaprzezniegodefinicjagry
izabawyjakoczynności:
1)
dobrowolnych(niemogąwynikaćzobowiązku,ponieważzregułyto,coobo-
wiązkowestajesięmniejprzyjemne)
2)
wyodrębnionych,tzn.zamkniętychwokreślonychgranicachczasowo-prze-
strzennych
25J.Huizinga,1967,Homoludens,Warszawa,s.28.Nas.48podajeteżkrótkądefinicję:nZabawa
jestdobrowolnączynnościąlubzajęciem,dokonywanymwpewnychustalonychgranicachczasuiprze-
strzeni,wgdobrowolnieprzyjętychleczbezwarunkowoobowiązującychreguł,jestcelemsamawsobie,
towarzyszyjejuczucienapięciairadości”.
26Interesującychinspiracjidorozstrzygnięciakwestiisportowiecczłowiekpracy-człowiekzaba-
wy(?)dostarczająpracezzakresuetnologii(m.in.A.Zadrożyńskiej,1983,Homofaberihomoludens
(szkicopracywkulturzewspółczesnejitradycyjnej)PWN,Warszawa),atakżeanalizapojęciapracy
abstrakcyjnejK.Marksa,czyteżodwołaniesiędopojęciacodziennościiświętaM.Eliade(zob.szerzej
M.Eliade,1972,Sacrum,mit,historia,PIW,Warszawa).
