Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Grajakoelementrzeczywistościkulturowejczłowieka
17
3)
zawierającychelementniepewności(przebieganiwynikzabawyczygrynie
możebyćzgórywiadomy,nieodzownejestpozostawieniepewnegomarginesu
pozwalającegogrającemurozwijaćinicjatywęiprzejawiaćpomysłowość)
4)
bezproduktywnych(nieprowadzącychdopowstaniadóbranijakiegokolwiekele-
mentu)
5)
ujętychwpewnenormy(poddanychpewnymkonwencjomiwprowadzających
noweobowiązującenustawodawstwo”)
6)
fikcyjnych(towarzyszyimspecyficznepoczuciewtórnejrzeczywistościlubteż
całkowitegooderwaniaodżyciapowszedniego)27.
Wproponowanejtypologiigierizabawoperujeczteremakategoriami:
1.
Agon-kiedygrupagierizabawmacharakterzawodów,aszanserywalizujących
sztuczniewyrównujesięprzezustaleniereguł.
2.
Alea-czylipołac.kości(np.grawkości,ruletka,bakarat,loteria,graworła
ireszkę).
Jesttotypgier,wktórychwynikstanowizrządzenielosu(wprzeciwieństwiedo
agonu).Grającypozbawionyjestjakiegokolwiekwpływunaostatecznyrezultat,za-
chowująccałkowitąbierność,asukcestraktowanyjestjakorezultatprzychylnegolosu.
Towłaśniekapryslosustanowiistotęgieraleatorycznych.Sprawiedliwość-któraitu
jestcelemosiąganymjednakinnądrogą,iktóramapolegaćtakżenawystąpieniupew-
nychidealnychwarunków-nagradzazwycięzcęwprostproporcjonalniedoryzyka,
przyczymczynitozniezwykłąskrupulatnością.Alea(wprzeciwieństwiedoagonu)
niecenitrudu,eliminujewięcwaloryzawodowe,wytrwałość,trening.Szczęśliwemu
graczowidajeznaczniewięcejniżmógłbyuzyskaćdziękiwysiłkowiipracowitemu
życiu.Alea−torezygnacjazwoli,zdaniesięnałaskęlosu.
3.
Mimicry-kategoriataoznacza,żenadrodzeróżnychpoczynańjednostkaudaje,
żewierzy,jakobybyłakimśinnym,pozwalatosobiewmówićlubusiłujewmó-
wićotoczeniu.Zapominaowłasnejosobowości,wyzbywasięjej,maskujeją,by
udawaćcośinnego28.Zachowaniatypumimicrydotycząwrównejmierzedzie-
ciństwa(zabawydzieci:dziewczynkiudająmamę,chłopcyżołnierzy,kowbojów
itp.),jakiżyciadorosłych.
Mimicryprezentujewszystkie(pozajedną)znamiennecechygryizabawy:swo-
bodę,umowność,nzawieszenie”rzeczywistości,ściśleokreślonemiejsceiczas.Nie
manatomiastpodporządkowaniasiękategorycznymiprecyzyjnymregułom.Obowią-
zujewłaściwiejedynaregułagry:dlaaktora-byurzekałwidza,dlawidza-bypoddał
sięiluzji,zakładając,iżowasztucznarzeczywistość(dekoracja,maska,całysztuczny
świat),którąmusiępodaje,jestczymśbardziejrzeczywistymniżrzeczywistość.
4.
Ilinx-dokategoriitejnależągryizabawypolegającenadążeniudooszołomie-
nia.Chodzioto,byuczestnikosiągnąłswegorodzajuspazm,translubupojenie,
27R.Caillois,Gryiludzie,op.cit.,s.20.
28Terminmimicrynawiązujedookreśleniamimetyzmuowadów(wjęz.angielskim-upodabnianie
sięniektórychgatunkówzwierzątdopodłożakształtem,barwą).
