Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
chodziłojedyniewówczas,gdybezzwłoczniepoupływieterminuuprawnionastrona
oświadczyłastronieprzeciwnej,żedomagasięwykonaniazobowiązania19.
Wwypadkuniespełnieniaświadczeniawterminiedrugastronaniemiałaobowiązku
wyznaczaniadodatkowegoterminudowykonaniaumowyzzaznaczeniem,iżpojego
bezskutecznymupływieodumowyodstąpi.Regulacjętakąprzewidywałkodekszobo-
wiązań(art.250§1k.z.);zawierajątakżeobowiązującydziśkodekscywilny(art.491
§1k.c.).Kodekshandlowywprowadzałzasadęwprostprzeciwną–biernezachowanie
sięstronytraktowałjakoodstąpienieodumowy.
6.Kodekshandlowynormowałwsposóbodmiennyodkodeksuzobowiązańkwestie
odpowiedzialnościsprzedawcyzawady.Jakwcześniejwspomniano,przepisyteznaj-
dowałyzastosowanietylkowówczas,gdysprzedażbyładlaobustronczynnościąhan-
dlową.Kodekshandlowywprowadzałodrębnąregulacjęprzedewszystkimwzakresie
aktówstarannościiutratyuprawnieńztytułurękojmi.Wwypadkusprzedażyhandlowej
kupującybyłzobowiązanybezzwłokizbadaćtowarwczasieiwsposóbprzyjętywsto-
sunkachhandlowychwodniesieniudotowarutegorodzaju,aodostrzeżonychwadach
fizycznychzawiadomićbezzwłoczniesprzedawcę(art.552§1k.h.)20.Inaczejwięcniż
wobrociepowszechnym,kodekshandlowywymagałodnabywcywkażdymwypad-
kuzachowaniadwóchaktówstaranności21.Obieteżczynnościmusiałybyćdokonane
niezwłocznie.Przyustalaniuczasu,wjakimmiałonastąpićbadanierzeczy,decydujące
znaczeniemiałzwyczajobowiązującywsiedzibiekupującego22.
Licznezwyczajehandloweokresudwudziestoleciamiędzywojennegoznajdowały
swojeodzwierciedlenieworzeczeniachizbhandlowo-przemysłowych.Orzeczeniate
wskazywałynazwyczajeokreślającenietyleterminzbadaniarzeczy,ilenormujące(nie-
kiedybardzoprecyzyjnie)terminzawiadomieniaodostrzeżonychwadach.Jakoprzy-
kładmożnawskazaćzwyczaj,któryutrwaliłsięwBydgoszczywtransakcjachsprzeda-
19
Wraziezwłokistrona,naktórejrzeczświadczeniemiałonastąpić,mogła,gdyprzedmiotsprzedaży
miałcenętargowąlubgiełdową,siędomagaćjakoodszkodowaniaróżnicymiędzycenąumówionąaceną
targowąlubgiełdowądnia,wktórymświadczeniemiałobyćspełnione.Różnicymiędzycenąumówioną
acenąrzeczywiściezapłaconąlubotrzymanąmożnabyłosiędomagaćjedyniewówczas,gdytakiewyrów-
nanieszkodybyłozgodnezzasadamidobrejwiaryinastąpiłobezzwłoczniepoupływieumówionegoterminu
(art.551§2k.h.).Ponadtostronamogłażądaćwyższegoodszkodowanianapodstawiezasadogólnych(art.
551§3k.h.).
20
Wdalszychuwagachbędęsięposługiwaćzwrotem„obowiązekzbadaniarzeczy”.Należywzwiązku
ztymzauważyć,żewjednymzkomentarzydok.h.zostałwyrażonypogląd,iż„zbadanietowaruniejest
obowiązkiemprawnymkupującego,leczzależyodjegowoli.Jestrzecząkupującego,czytowarzbada,czy
teżnie,akonsekwencjeniezbadaniananiegospadają”(T.Dziurzyński,Z.Fenichel,M.Honzatko,Kodeks
handlowy,t.II,s.799).Trudnoodmówićsłusznościtemupoglądowi,jednakżepojęcie„obowiązkuzbadania
rzeczy”jestnatyleutrwalonewnauceipraktyceprawacywilnego,iżposługiwaniesięnimwydajesięuza-
sadnione.Zresztąsamiautorzywyżejwymienionegokomentarzanakolejnejstronieużywajązwrotu„obo-
wiązeknatychmiastowegozbadania”(ibidem,s.800).CelnieproblemtenująłS.Janczewski,stwierdzając:
„Ponieważniedopełnienietegoobowiązkugodziwinteresobowiązanego,tojestodbiorcytowaru,przetojest
toobowiązekwzględemsamegosiebie,czylijaknazywajągoNiemcy»Pflichtgegensichselbst«”(idem,
Prawohandlowe,weksloweiczekowe,Warszawa1947,s.320).
21
Por.art.324k.z.
22
SNjeszczenagruncieaustriackiegokodeksuhandlowegostwierdził,iżzgłoszeniewadtowaruwpią-
tymdniubyłospóźnione,jeśliwadymożnabyłospostrzecprzynatychmiastowymzbadaniu(orzeczenie
wsprawieosygn.Rw.1961/27,cytowanew:T.Dziurzyński,Z.Fenichel,M.Honzatko,Kodekshandlowy,
s.801–802);M.Allerhand,Kodekshandlowy.Komentarz,Lwów1935,s.810.
