Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Częśćteoretyczno-metodologiczna
ichtypów:odmiennegorodzajusocjolektamiposługująsiędużegrupy
społeczneskupionenajakimśterytorium(np.górnicy),grupyzinsty-
tucjonalizowane(wojsko,marynarze,harcerstwo),grupyprzestęp-
czeczyśrodowiskamłodzieżowe.Oddzielnypodtyptworząponadto
socjolektyśrodowiskpowstającychwokółdobrowolnychzrzeszeń,
towarzystwczyklubów.Wopiniijęzykoznawcy,DMożnawtejgru-
piewymienićmiędzyinnymijęzykgrupsportowych,językwędkarzy,
taterników,atakżejęzykłowiecki(...)”(1987,s.96).(Wolnobyłoby
więcrównieżzaliczyćdowymienionejklasysocjolektówtakżeintere-
sującynaswariantjęzykaużywanywśrodowiskumiłośnikówsportu
paralotniowego).
WedługWilkoniasocjolektamisąteżpewneodmianyzawodowe,
tzn.takie,którenietylkowyodrębniająsiępodwzględemswoistejlek-
syki,leczrównieżDkształtujązarazemśrodowiskaspołeczne,pewien
modelżycia,wykraczającypozawięziczystozawodowe,jakierealizują
sięwgodzinachpracy,wkonkretnymzakładzie,wokreślonymdziale
produkcjiitp.”(s.92).Nienależynatomiast,zdaniemautora,włączać
dosocjolektówtychwariantówprofesjonalnych,któremożnaopisaćza
pomocąformułyDjęzykpotoczny+słownictwozawodowe”-dlatego
rodzajuodmianodpowiedniejszyjestterminprofesjolekt(s.92-93).
Obaprzytoczonewyżejterminyupowszechniłysięwliteraturzeję-
zykoznawczej.Pojęciemsocjolektposługująsięzwłaszczasocjolingwiści
(termintenznanybyłzresztąpolskiejsocjolingwistycejeszczeprzed
ukazaniemsięrozprawyWilkonia,por.np.Kaniuka1972,s.44),przy
czymprzyjęłosiędośćogólnerozumienietegookreślenia-socjolektami
nazywasiępoprostu(odmianyjęzykanarodowego,powstającewróż-
nychgrupachspołecznych)(Grabias1997,s.11).Wydajesię,żemożli-
wośćoperowaniatakszerokopojmowanymterminemjestdlabadaczy
socjalnychwariantówjęzykadużymułatwieniem,pozwalabowiemna-
zwaćróżnegotypuodmiany,podobnedosiebiewłaśniepodwzględem
owegozwiązkuzgrupąspołeczną,środowiskiem.Określenieprofesjo-
lektrównieżfunkcjonujewpiśmiennictwiejęzykoznawczym9,chociaż
nieograniczasiętegoterminutylkodoodmianzwiązanychzzawo-
dem(jakproponowałWilkoń)-znajdujeonzastosowaniewwypadku
wszelkichwariantówDocharakterzejawnym,wktórychdobórśrodków
9Por.naprzykładtytułartykułu:Procesadaptacjiwyrazówangielskichwewspół-
czesnymprofesjolekcieekonomicznym(Jachimowska2004).
