Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Miasto,centrummiasta,przestrzeńpubliczna.Definicjeiinterpretacje
pojęcieśródmieściepojawiłosięwliteraturzepolskiejwdrugiejpoło-
wieXIXw.,oznaczającwmiastachwielkichiśrednichorodowodzie
historycznymnajbardziejśrodkowyobszarmiasta,otoczonymłod-
szymidzielnicami.Historycznieobszartenbyłzamieszkiwanyprzez
zamożniejszewarstwyspołeczeństwaiwyróżniałsiękoncentracją
funkcjiusługowych(przedewszystkimhandlowych,administracyj-
nychikulturowych),położonybyłwśrodkuukładukomunikacyj-
negomiastaorazstanowiłdużeskupiskomiejscpracy.Śródmieście
występujejedyniewmiastachorodowodziehistorycznym,niemago
wmiastachmałychiplanowanychodrazuwwielkiejskali–temia-
staposiadająjedyniecentrum.Śródmieściejestteżobszarem,który
dziękinajdłuższejwmieściehistoriiskupiajegonajcenniejszezabytki
ihistoryczneukładyurbanistyczneorazważneinstytucjepubliczne
oponadlokalnymzasięgu,pełniącteżistotnefunkcjemieszkaniowe
[Wolaniuk2008:304].Wobrębieśródmieściazlokalizowanejestczę-
stocentrummiasta,wyróżniającesięzabudowąodużejintensywno-
ści,zwyraźnąprzewagąusług[Chmielewski2001:260].S.Juchno-
wiczzwracauwagę,żeobszarcentrummiejskiegojesttrudniejszydo
określenianiżobszarśródmieścia,ponieważtrudnoniejednokrotnie
wskazaćgranicępomiędzycentrumaśródmieściem,którewbar-
dziejczytelnysposóbwyróżniasięnatlecałegomiastazewzględu
naodmiennycharakterzabudowylubwyznaczenieprzezelementy
układukomunikacyjnego[Juchnowicz1971:9].
M.Castellswyróżniatrzystadiarozwojucentrum,któresązwią-
zanezkolejnymietapamirozwojuprzestrzenizurbanizowanych,aktó-
rychwspólnymmianownikiemjestintegracja:
•pierwszysposóbujmowaniacentrum,historycznienajstarszy,to
centrumjakoprzestrzennywyrazwspólnotymiejskiej;
•wdrugimetapie,związanymzrozwojemgospodarki,centrumopi-
sywanejestpodkątemzachodzącychwnimprocesówekonomicznych;
•wtrzecim,dotyczącymmiastaprzyszłości,centrumujmowane
jestwkategoriachsymbolicznych[Castells1982:233].
Centrummiastapełniwięcrolęintegrującąisymboliczną,jest
miejscem,gdziezlokalizowanesąusługiprzeznaczonedlanajwięk-
szejliczbyużytkowników,aichprzestrzennabliskośćnieodgrywa
roliwkorzystaniuznich.Centrumjesttakżeośrodkiemdziałalności
ludycznej,koncentracjirozrywekistanowisublimacjęklimatumiej-
skiego,mającogromywalorprzyciągania–dziękibogatejgamieoferty
usługowejidostępnościkonsumpcji.Jestonokategoriąprzestrzenną,
stanowijednocześnieefektprocesuspołecznejorganizacjiprzestrzeni
miejskiej:nCentrummiasta,podobniejakcałemiastojestwytwarzane,
35
