Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KONCEPCJE
2.2.Centrummiasta
Wtradycjieuropejskiejcentrumbyłointegralnączęściąmiasta
wkażdymokresiehistorii,poczynającodgreckiejagory,poprzezśre-
dniowiecznyrynekczyplactargowy,ponowożytneuliceiplace.Taką
centralnąrolęodgrywałyteżsiedzibywładzy,obiektykultuorazinne
miejscapełniąceważnefunkcjekulturalne,religijne,rozrywkowelub
usługowe[Chmielewski2001:253].Centrumopisywanojakonieod-
łącznyelementmiasta,dominującyzespółoszczególnympołożeniu,
charakterzeiformieprzestrzennej[Juchnowicz1971:5].Stanowiłoono
zawszejegonajważniejszączęść,będączarównowtworzonychprojek-
tachmiastidealnych,jakiwmiastachrzeczywistychichniezbywal-
nymelementem.Ztegopowoducentrumokreślanejestjakokluczowy
obszarprzestrzenimiejskiej[Wolaniuk2008:303].Trzebapodkreślić,
żecentrummiasta,takjakicałemiasto,stanowisystem,któryskłada
sięzpodsystemuspołecznegoipodsystemuurbanistycznego.Nie
możnawzwiązkuztymograniczyćsięwopisiecentrummiastajedy-
niedoaspektówprzestrzennychifunkcjonalnych,traktująccentrum
jakobszaroprzeznaczeniugłównieusługowym.Takiepodejściepomi-
nęłobycałyzestawproblematykikulturowejispołecznej,zachodzących
wnimprocesówinformacyjnychiświatopoglądowych[Wallis1979:5].
Podwzględemprzestrzennymobszarcentrummiastapowinienbyć
zwarty,ograniczonyiwyodrębniającysięczytelnienatlepozostałych
elementówstrukturyfunkcjonalno-przestrzennejmiasta.Występujące
wmieściesiłydośrodkoweprzejawiająsięwatrakcyjnościcentralnego
położeniadlausług,instytucjiihandlu,cowynikazmagnetyzmufunk-
cjonalnegoiprestiżuobszarucentralnego[Nowak1993:17].Odstopnia
koncentracjifunkcji,intensywnościzabudowy,maksymalizacjidostęp-
ności,różnorodnościiunikatowościfunkcji,standarduobiektóworaz
ichwartościestetycznychihistorycznychzależyatrakcyjnośćcentrum,
acozatymidzie–całegomiasta[Górka1986:9].Ponieważwmie-
ściemożeukształtowaćsięjednocentrum(lubwielecentrów),trzeba
tuzaznaczyć,żechodziocentrumogólnomiejskie,posiadającąwyjąt-
kową,nadrzędnąrolęwmieściezewzględunaswójzasięgoddziaływa-
nia,skupienieośrodkotwórczychurządzeńusługowychorazcentralną
lokalizację[Chmielewski2001:253].
Wjęzykupolskimdookreśleniaobszarucentralnegomiasta
używasięteżpojęciaśródmieście,którejednakmazazwyczajwięk-
szyzasięgprzestrzennyniżcentrumorazjestłatwiejszedodelimi-
tacjiniżcentrumzewzględunaspecyficznecechyfizjonomiczne,
morfologiczne,historyczneifunkcjonalne.JakpodajeA.Wolaniuk,
34
