Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
WPROWADZENIE
Epitalamia
Ważnymikomponentamiszlacheckiejobyczajowościweselnejbyły
mowyorazwierszowaneutworyweselne.Mowamiuświetnianopo-
szczególneflpunkty”ślubuiwesela(konkury,zmowinyizaręczyny,dzie-
wiczywieczór,ślubiwesele,przenosiny)11,tezaśmożnajeszczepodzie-
lićnaflpodpunkty”iflpodpunktypodpunktów”12.Wygłaszanomowy
ipisanowiersze13,np.fescenniny–wierszepokładzinowe14.Szlacheckie
obyczajezaślubinoweponiekądnaśladowalimieszczanie,apewnymza-
kresierównieżchłopi(cijednaksilniepozostawalizwiązanizichwła-
snymirytuałamiweselnymi).
WrealiachTorunia,zjegoprzenikaniemsiętrzechkulturliterackich
(upraszczając:klasycznej–niemieckiej–polskiej;tupomińmypytanie
oto,wjakimzakresieniemieckaipolskakulturaliterackapozostawały
związaneztradycjąklasyczną)ikonfliktemwyznań(najogólniej:pro-
11flŚlubnależałdokategoriiobrzędówprzejściaijegoistotęstanowiłowyłą-
czeniepannymłodejzarównozgronarówieśniczek,jakrodzinypochodzeniaoraz
przejściedonowychwspólnot.Służyłytemudwiekomplementarneczęściobrzę-
du:weseleinowosiedliny(nazywaneteżprzenosinami).[…]Rozróżnieniewesela
iprzenosinrespektowałapoezjamatrymonialna,wktórejpojawiająsięwzmianki,
żeutwórbył»oddawany«bądźtozokazjiwesela[…],bądźprzenosin[…]”
.L.Ślę-
kowa,Muzadomowa.Okolicznościowapoezjarodzinnaczasówrenesansuibaroku,
Wrocław1991,s.87,zob.s.106–107.
12Szerzej:M.Trębska,Staropolskieszlacheckieoracjeweselne.Genologia,ob-
rzęd,źródła,Warszawa2008.Por.:M.Ciszewska,Tuliuszdomowy.Świeckieora-
torstwoszlacheckiekręgurodzinnego(XVII–XVIIIwiek),Warszawa2016;M.Bar-
łowska,Swadaimilczenie.ZbioryoratorskieXVII–XVIIIwieku–prolegomena
filologiczne,Katowice2010.
13flNierzadkoutrwalanowierszeepitalamijnewpostaciokolicznościowych
druków,którerozdawanopodczasbiesiadyweselnej,zazwyczajuprzedniojeod-
czytując.Oileprogramoratorskistanowiłniemalżeistotęprocesuzaślubinowe-
go,awkażdymrazieokreślałjegowłaściwyprzebieg,otylezamówionypoemat
lubdrukiakcydensowepozwalałyzamanifestowaćcenzusmajątkowyrodów,któ-
rewydałymłodąparę(obulubprzynajmniejjednegoznich).Świadcząotymcho-
ciażbyordynacjeradmiejskich,któreregulowałyobjętośćokolicznościowychdru-
ków,traktującjewyraźniejakozbytek–którątonotabeneregulacjęcozamożniejsi
mieszczanielekceważyli,płacączanaruszenieprawawysokiegrzywny”
.R.Krzywy,
Sarmaciwnegliżu.Staropolskieepitalamiapokładzinowe,flNapis”2004,seriaX,
s.82–83.
14Por.tamże,s.81–96.
