Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PiotrChmielewski
Umiarkowanymetodologicznyindywidualizm:
przezwyciężenietradycyjnegosporu
międzyholizmemiindywidualizmem
wnaukachspołecznych
*
Wartykuleprzedstawiamyjednozmożliwychrozwiązańpodstawowe-
gosporuwnaukachspołecznych,którywystępujenajczęściejwsocjologii
wpostaciopozycjiindywidualizm–holizm.Dylematindywidualizm–ho-
lizmbyłswoistymrezultatemgenezyikształtowaniasięposzczególnych
dyscyplinnaukspołecznychposzukującychswejtożsamości1.MarekZiół-
kowski(2006a:30)uznajegozajedenzpodstawowychsporówwystępu-
jącychwobrębieDgeneralnychorientacjiteoretycznych”i,wskazującna
zachodząceostatniozmiany,twierdzi:
Wdalszymciągucentrumteoriisocjologicznychstanowiąkoncepcjetraktujące
elementymakrostrukturyspołecznejorazspołecznegodziałaniajednostekjako
podstawowyczynnikeksplanacyjnydlawszelkichzjawiskspołecznych.(...)Socjo-
logiaodwołujesięzatemciągleprzedewszystkimdoekspalnacyjnychczynników
endogennych,adlawiększościsocjologów–wzoremEmilaDurkheima–‘spo-
łecznewyjaśniaspołeczne),czylirzeczywistośćspołecznajestrzeczywistością
suigeneris.
Naszymzdaniem,pierwszymkrokiemwiodącymwkierunkuprzezwy-
ciężeniategocharakterystycznegodlagłównegonurtusocjologiipodejścia
*
Niniejszytekstjestfragmentemwiększej,przygotowywanejdodrukucałościpt.
Nowyinstytucjonalizm.Interdyscyplinarneiintegracyjnepodejściewnaukachspołecz-
nych,czyliinstytucje-ludzkiedziałania-rezultaty.
1J.Agassi(1960:244)charakteryzujewsyntetycznysposóbzespółpodstawowychpo-
glądównarzeczywistośćspołecznąobupodejść.Dlaholizmu:(1)Społeczeństwojest
całością,którajestczymświęcejniżsumąswychczęści(holizm).(2)Społeczeństwowy-
wierawpływioddziałujenaceleidążeniajednostek(kolektywizm).(3)Strukturaspołecz-
nawywierawpływiograniczazachowaniejednostki(analizainstytucjonalna).Zkoleidla
indywidualizmu:(1)Tylkojednostkimającele,dążeniaiinteresy(indywidualizm).
(2)Jednostkazachowujesięwdanychwarunkachwsposóbodpowiednitak,abyosiągnąć
swójcel(zasadaracjonalności).(3)Strukturaspołecznapodlegazmianomwrezultacie
działaniajednostek(reformainstytucjonalna).
