Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
17
GŁÓWNIPRODUCENCITKANINJEDWABNYCHWOSIEMNASTOWIECZNEJEUROPIE
Podkonieclat60.XVIIwiekudoszłodoprzetasowaniapomiędzynajwiększymieuropejskimi
centramiwytwórczościjedwabnychtkanin(dekoracyjnychiodzieżowych).Najlepszeinajstarsze,
ponieważdziałającejużodśredniowiecza,włoskiecentrajedwabniczeskupionegłówniewWe-
necji,Florencji,GenuiiLukce,którychjedwabneaksamity21,adamaszki,lampasy,brokatyoraztafty
wnajróżniejszychodmianachcieszyłysięniesłabnącymuznaniemwśredniowiecznejirenesan-
sowejEuropie22,stopniowoustępowałypierwszeństwafrancuskimmanufakturom23zakładanym
wtymczasiewLyonie24.Bynajmniejniebyłotospowodowaneobniżeniemmożliwościtechnicznych
iartystycznychwłoskichmanufaktur.XVIIwiekprzyniósłItaliikryzysgospodarczywwynikuograni-
czeniawymianyzeWschodem.Jegoefektembyłautrataznaczeniaśródziemnomorskichszlaków
handlowychnarzeczszlakówatlantyckichgwarantujących-dziękitransportowiwodnemu-więk-
szyobrót.Konsekwencjątychzmianwgeografihandluświatowegobyłoprzeniesieniecentrumgo-
spodarczegoeuropejskiegoświatazpołudniadopółnocno-zachodniejczęściStaregoKontynentu
(NiderlandyiAnglia).
Ogromnaliczbamateriałówwłoskichodwiekóweksportowanabyładowielukrajóweuropej-
skichorazdalejdoAzji,zktórejpozyskiwanomiędzyinnymisurowcedoprodukcjitkanin.Ogromna
siławłoskiegoprzemysłujedwabniczegoorazhandelwwynikuwewnętrznychzmiangospodarczo-
-politycznychzachodzącychnapółwyspieapenińskimwXVIIwiekudoprowadziłydowyraźnego
zmniejszeniawłoskiegorynkujedwabniczego25.WtejsytuacjiFrancjastopniowo,dziękichłodnej
izdecydowanejpolitycehandlowejorazgospodarczejministrówLudwikaXIV,uzyskiwałapierw-
szeństwoweuropejskiejprodukcjiwyrobówjedwabnych.Wtymczasienadwornyministerkróla
FrancjiLudwikaXIVJeanBaptisteColbert,po1664roku26zaprzestałwysyłaniazleceńdowłoskich
manufakturnaprodukcjęjedwabnychtkaninwoparciuofrancuskieprojekty.WimieniukrólaFran-
cjiministerfnansówColbertopracowałpakietyustaw(w1664i1667roku27),któremiałypobu-
dzićdorozwojukrajowągospodarkęwtymfrancuskiejedwabnictwo,nastolicęktóregopowołano
Lyon28,któryjużzaczasówLudwikaXIIIbyłmiejscemprodukcjijedwabi.Manufakturyjedwabnicze
wLyonietworzyłyzespółmanufakturkrólewskichpodpotocznąnazwą:WielkaFabryka(zfr.Gran-
deFabrique).MiałyonedziałaćnachwałęidobrobytFrancjipodłógmyśliwyrażonejponoćprzez
21
22
23
24
25
26
27
28
WłosijużwXIViXVwiekudoszliwręczdoperfekcjiwwytwarzaniunajróżniejszychaksamitówwzorzystych,
którychprodukowaliwieleodmian:jedwabne,półjedwabne,brokatowe,bogatocyzelowane,znajróżniejszymi
okrywami(włókiennymistrzyżonyminaróżnychwysokościach,pętelkowymi).Tentyptkaninzarównoodzieżo-
wych,jakidekoracyjnychbyłjednymznajważniejszychproduktóweksportowychItaliiprzezsetkilat.Włoskie
aksamitypodziśdzieńmająswójniepowtarzalnystyl.Ręcznatechnikawytwarzaniawzorzystychaksamitów
byłabardzotrudnaiczasochłonna(szczególniedlaaksamitówzrozbudowanąokrywą).
TajemnicahodowlijedwabnikówitechnikaprodukcjijedwabitrafładoEuropy(GrecjiiItalii)dziękipodbojom
PersjiprzezAleksandraWielkiego.PierwszetkaninyjedwabnetrafłydoEuropyzPersji.Źródło:1.Anquetil
Jacques,Silk,Flammarion,Paris-NewYork1995,s.14-25;2.PauletJean,L
;Artdufabricantd;étofesdesoie,
section1-2,1773-1789,préface.
Początkifrancuskiegojedwabnictwadatujesięnaokoło1521rok(m.in.dziękiemigrantomzMediolanu).Bardzo
skromnepoczątkiwytwórstwawyrobówjedwabnychwAngliidatujesięnadrugąpołowęXVwieku.Źródło:
ShollSamuel,AShortHistoricalAccountoftheSilkManufactureinEngland,London1811,HistoricalAccount,s.1.
HarrisJennifer(ed.),5000yearsoftextiles,TheBritishMuseumPress,2010,s.172-175.
KrupaNatalia,WłoskietkaninyaksamitnezXViXVIwiekuwzabytkowychtekstyliachzeskarbcakatedryna
Wawelu,Kraków2013,s.34.
HarrisJennifer(edited),5000yearsoftextiles,TheBritishMuseumPress,2010,s.172-175.
Francuskaustawacelnamiałanaceluujednolicenierynkuwewnętrznegokrajuwzakresiepoborupodatków
zprodukcjiposzczególnychregionów.Ustawacelnaz1667rokumiałachronićrynekwewnętrznyFrancjiprzed
napływemproduktówzinnychkrajów,które-woceniekróla-mogłybyćzpowodzeniemwytwarzanewe
francuskichmanufakturach.Wceluochronykrajowychwytwórcówpodwyższonocławwozowe(naweto100%)
nawieleproduktówpochodzącychzinnychkrajów,wtymnatekstylia.Działaniateskierowanebyłyszczegól-
niewstronęHolandii,AngliiiWłoch.Wkonsekwencjipobudziłotofrancuskągospodarkędorozwojum.in.
poprzezzakładaniewielunowychmanufaktur.Źródło:ArnaudPicard,1664ŻUnedatequinemanquepasde
saveur!,Associationpourl’Histoiredel’AdministrationdesDouanes,https://histoire-de-la-douane.org/1664-
une-date-qui-ne-manque-pas-de-saveur/,[dostęp:maj2020].
CentrumjedwabnictwawLyonienazywano:CorpsdesFabriquantsdeLyon.
