Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
I.Założeniateoretyczneizasadyopisu
PismaJózefaPiłsudskiegoprezentujązatemtenfragmentewolucji
zdolnościkomunikacyjnychjęzykapolskiego,wktórym-zjednejstrony
-następujezrównoważeniefunkcjonalnekomunikacjimówionejipisanej,
zdrugiejzaś-ichfunkcjonalnastratyfikacjaispecjalizacja.Jesttodlapol-
skiejwspólnoty-jaksięwydaje-czasprzełomuwkomunikacjipodobnydo
tegopodwzględemrangicywilizacyjnej(choćzasadniczoróżnyjakościowo),
którydokonujesięwspółcześniewwynikukomunikacjielektronicznej.Józef
Piłsudskiwtymkontekścieprezentujesięjakotypowyprzedstawicieltych
użytkownikówpolszczyzny,dlaktórychpowyższeprocesystanowiłyosnowę
ichdziałańjęzykowych,dlategoteżcechyjegotekstówmogąstanowićpod-
stawęwnioskówocharakterzeogólniejszymnatematkształtupolszczyznyna
przełomieXIXiXXw.orazw20-leciumiędzywojennym.Moimzdaniem,
motywujetowewłaściwymstopniupróbęopisujęzykatychpism.
3.„Narratorosobny”–cechyjęzykaautora
wpismachJózefaPiłsudskiego
Jakjużzaznaczono,tekstuPismzbiorowych…JózefaPiłsudskiegonie
możnatraktowaćjakozapisujegojęzykaosobniczego(idiolektu,idiostylu)
wklasycznymrozumieniutegoterminuaniteżopisujęzykategotekstunie
możnatraktowaćjakopostępowaniabadawczegowodniesieniudojęzyka
osobniczegojegoautora:
Językosobniczymożemybadaćicharakteryzowaćtylkonapodstawiezacho-
wańjęzykowychjednostki,awięcgłównienapodstawiejejróżnorakoutrwalonych
wypowiedzi,czylimniejlubbardziejsamoistnychtekstów.Prymarniebadamywięc
teksty,natomiastdopierowtórnie,aprzytympośredniodocieramydozawartych
wtychtekstachcechosobniczych,zarównojęzykowych,jakistylowych.Nawet
jeżeliuznamy,żekompetencjajęzykowa(istylistyczna)jednostkijestważnym
lubnawetpodstawowymczynnikiemteksto-istylotwórczym,odpowiedniogłę-
bokodeterminującymichgotowykształtjęzykowo-stylistyczny,toitakmusimy
miećtębadawcząświadomość,żeodsłaniamytylkofragmentypełnegoizmienne-
go„magazynu”językowegojednostki,żedocieramytylkodoniektórychjejcech,
któresięzaktualizowaływkonkretnychtekstach.Dokładniej(iskromniej)byłoby
więcmówić,żeopisujemyniektórewłaściwościosobniczewtekstach(…)[Borek
1988,20-21].
