Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Językipolityka
odnajdujemywdefinicjiBarbaryiAndrzejaKudrów,którzymanipulacjęrozumieją
jakospecyficznątechnikęperswazyjną:
Manipulacjatoukryty,zakamufowanysposóbnarzucaniapoglądów,postaw,war-
tościidecyzjijednostce,którypozbawiająświadomościtegonarzucania,niedaje
możliwościinnychrozwiązańdanegoproblemuczyteżswobodnegowyboru-przez
wywieranieokreślonej(np.psychicznej,społecznej)presji46.
Dlanaszychrozważańkluczoweznaczeniemapojęciemanipulacjijęzykowej,
wktóregoobrębieJadwigaPuzyninawyróżniadwatypy:1)manipulacjęjęzykiem,
czylinnieuczciwościpopełnionewopisiejęzykajakokodu,asłużąceokreślonym
celom”(przypisywanąprzedewszystkimsłownikarzom),oraz2)manipulację
ludźmizapomocąjęzyka,czyliwpływanienaodbiorcęzapomocątekstu,wtym
równieżdziękiodpowiedniemuużyciuśrodkówjęzykowych47.Przytoczmyna
koniecbardzointeresującądefinicjęEugeniuszaGrodzińskiego,któryrozważania
swojepoświęcawłaśniemanipulacjijęzykowej(nazwanejprzezniegomanipulacją
językiem):
Janmanipulujejęzykiem,gdynadajepewnymużywanymprzezsiebiewyrazom,
zwrotomlubzdaniominneznaczenieaniżelinormalniemająwjęzykuipragnie
zasugerowaćPiotrowitakiewłaśniezniekształconerozumienietychwyrażeń,iwten
sposóbwytworzyćwświadomościPiotrafałszywy,wypaczonyobrazokreślonego
odcinkarzeczywistości4;.
46B.Kudra,A.Kudra,Międzymanipulacjąaperswazją(ofunkcjonowaniuantroponimówwtek-
ścieprasowym),w:Manipulacjaw…,dz.cyt.,s.93.Por.też:A.M.Lewicki,P
.Nowak,Manipulacja
językowawmediach,w:Językwmediachmasowych,red.J.Bralczyk,K.Mosiołek-Kłosińska,War-
szawa2000,s.34-42;M.Karwat,Sztukamanipulacjipolitycznej,Toruń2001;J.P
.Stern,Manipulacja
zapośrednictwemcliché,w:Językispołeczeństwo,red.M.Głowiński,Warszawa1980,s.282-298;
T.Tyszka,Manipulowanieocenamizapomocąsłów,w:Skutecznośćsłowawdziałaniachpolitycznych
ispołecznych.MateriałykonferencyjneBydgoszcz3-5kwietnia1997r.,red.E.Laskowska,Bydgoszcz
1999,s.79-86;R.Grzegorczykowa,Problemfunkcji…,dz.cyt.;J.Bralczyk,Manipulacjajęzykowa,w:
Dziennikarstwoiświatmediów,red.Z.BaueriE.Chudziński,Kraków2000,s.244-250;J.Puzynina,
Opojęciunmanipulacji”orazsensiewyrażenianmanipulacjajęzykowa”,w:Nowo-mowa…,dz.cyt.,
s.7-21;taż,Jakjęzykpomagamanipulatorom,w:Manipulacjaiobronaprzedmanipulacją.Sesjana
UniwersytecieWarszawskim,Warszawa1984,s.8-16;K.Starczewska,Manipulacjaczywychowanie,
w:Manipulacjaiobrona…,dz.cyt.,s.77-81.
47J.Puzynina,Język…,dz.cyt.,s.217-219;por.taż,Opojęciu…,dz.cyt.,s.14.
4;E.Grodziński,Językjakonarzędziemanipulacji,nPoradnikJęzykowy”1983,z.7,s.397.Por.
też:J.Fras,Językpropagandypolitycznej,w:B.Dobek-Ostrowska,J.Fras,B.Ociepka,Teoria…,dz.cyt.,
s.99.
30
