Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Językipolityka
kówpolitycznychmianempropagandyidokonsekwentnegounikaniastosowania
tegoterminuprzyautocharakterystyce.Wystąpieniapolityków-zorientowane
teleologicznie-mająwięcnajczęściejcharakterpropagandowy(wtymwłaśnie
neutralnymrozumieniu)-niesąexdefnitionenieuczciwe,choćmogąnabrać
takiegocharakteruwokreślonychwypadkach.
Rzeczownikpropagandaetymologiczniewywodzisięodłac.propagare,czyli
‘szczepićwinorośl,krzewićszerzyć’37.Pierwotniejegoznaczeniebyłowpełnineu-
tralne.Pejoratywnegonacechowaniawyrazzacząłnabieraćpocząwszyod1622
roku,kiedyWatykanpowołałtzw.SacraCongregatiodePropaganda-instytucję,
którejzadaniembyłoszerzeniereligiirzymskokatolickiejwNowymŚwiecieijed-
noczesnezniechęcanietamtejszejludnościdoprotestantyzmu3;.Ponieważmetody
stosowaneprzezSacraCongregatiouznawanebyłyprzezludnośćobuAmerykza
nieuczciwe,wyrazpropagandautraciłswąneutralność.Niezmieniatofaktu,że
niektórzybadacze-np.LeoBogart-wciążopropagandziewypowiadająsięzdu-
żymuznaniem:
Propagandatosztukawymagającaszczególnegotalentu[ł].Wywieraniewpływu
wymagadoświadczenia,wiedzyorazwyczucia,jakieargumentybędąnajlepsze
wstosunkudoodbiorców.Żadenpodręcznikniejestwstanietegonauczyć.Propa-
gandystamusiwykazaćsięszczerymzapałem,talentem,wrażliwościąorazwiedzą
otym,coodbiorcymyśląijakreagują39.
DzisiejszerozumieniepropagandyzawdzięczamygłównieWilliamowi
WishartowiBidelle’owi,którynapoczątkulattrzydziestychstworzyłpierwszą
psychologicznąjejdefinicję.Odtejporywielubadaczywiążepropagandęzma-
nipulacją,stądrównieżutrwalonepejoratywnekonotacjeleksemu.AlfredMcLung
iElizabethLeepodkonieclattrzydziestychstworzylisiedempodstawowychzasad
propagandy,wyraźniewskazującychnajejnieuczciwycharakter.Propagandysta
zatem:1)tworzyiupowszechniastereotypy;2)łączywłasnecelezpojęciami
owysokimprestiżuspołecznym;3)przypisujesobiepowszechnieuznawanewar-
tości;4)wiążewłasnądziałalnośćzosobamipowszechnieszanowanymi;5)zdaje
sięreprezentowaćprostegoczłowieka,całynaród;6)mieszafaktyzinformacjami
fałszywymi;7)sugeruje,żejegopoglądyciesząsiępowszechnympoparciem40.
37M.Korolko,Sztuka…,dz.cyt.,s.31.
3;Por.G.S.Jowett,O’DonnellV.,Propaganda…,dz.cyt.,s.2;R.Marlin,Propaganda…,dz.cyt.,
s.15;A.Pratkanis,E.Aronson,Wiek…,dz.cyt.,s.17.
39L.Bogart,cyt.za:G.S.Jowett,V
.O’Donnell,Propaganda…,dz.cyt.,s.5,tłum.-LP
.
40E.Lee,A.McLung,za:W
.Pisarek,Języksłuży…,dz.cyt.,s.43-44.
28
