Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Częśćpierwsza.Językjakofenomenspecyfcznieludzki
1020Hipotezyfilogenetyczne:problemmonogenezy
Napoczątekwartoprzypomniećparęprzyjętychwpaleontologiiustaleń.Jako
hipotetycznyczasostatecznegorozejściasięprzodkówhomosapiensimałp
człekokształtnychprzyjmujesięzgodnieokresprzypadającynaok.6mlnlatp.n.e.
Samodzielnyrozwójhominidów(człowiekowatych)trwanastępnychkilkamilio-
nówlatijestpoświadczonydanymiarcheologicznymizpołudniowejiwschodniej
Afryki.Wiadomoznich,żewczesnehominidy(ok.2,5mlnlatp.n.e.)poruszałysię
jużdwunożnie(ręcebyłypotrzebnedoróżnychczynności,np.zbieractwa)iwytwa-
rzałynarzędzia.
Podkoniecostatniegomilionalatp.n.e.pojawiłysięjużgatunkiczłowiekowa-
tychwEuropieiwAzji.Człowiekneandertalskijestdatowanynaok.130-35tys.
latp.n.e.Poświadczonajestjegowysokakulturamaterialna:wytwarzanieozdób,
grzebaniezmarłych.Jestkwestiądyskusyjną,czybylitojużludzie,czyteżboczna
liniahominidów.
Wzwiązkuztąproblematykąpozostajeważnefilozoficznieiantropologicznie
(choćniedającesięwpełnirozstrzygnąć)pytanieomonogenezęczłowiekaitym
samymopoczątekjegozdolnościmownych.Zmiana,którasiędokonaławkoń-
cowymokresierozwojuhominidów(ok.100tys.lattemu),musiałamiećcharak-
termutacjiskokowej(choćprzygotowaniedoniejbyłodługotrwałe),gdyżistotne
cechyjęzykaludzkiegosąwspólnecałemugatunkowi.Powstaniejęzyka(związane
zrozwojemmózgu)umożliwiłodalszyrozwójzdolnościintelektualnychczłowieka
ijegocywilizacyjnepanowanienadświatem.Uniwersalnecechyjęzykasąwięc
argumentemzahipoteząmonogenetyczną.Dodatkowychargumentówdostarczają
najnowszebadaniagenetyczne.
BadanieDNAludnościcałegoświatawskazujenajednośćgatunkuludzkiego.
Potwierdzatymsamymtezę,żemutacja,któradoprowadziładopowstaniahomo
sapiens,dokonałasięwobrębiejednegozgatunkówhominidów,którychrozwój
trwałkilkamilionówlat.Mutacjatamusiaładokonaćsięjednostkowo(jakwszelkie
mutacje),wjednymokreślonymmiejscukuliziemskiejmniejwięcejok.100tys.lat
temu.Rekonstruowaneprzezpaleontologówwarunkipowstaniatejmutacjiidrogi
rozchodzeniasiępierwotnegohomosapienspocałejplanecieomawiam.in.Jean
Aitchison(2002:80).
Naukowcyprzypuszczają,żehipotetycznazmianaskokowadokonałasię
wwąskimpasieAfrykiWschodniej,którywwynikuruchutektonicznegozostał
oddzielonyodAfrykiZachodniejprzeztzw.WielkiRówAfrykański.Szczątki
pierwotnegoczłowiekasąodkrywanepostroniewschodniejtegorowu,natomiast
szczątkipierwotnychszympansów-pojegostroniezachodniej.Częśćhomini-
dów,odciętapostroniewschodniejRowuAfrykańskiego,znalazłasięwnowych
warunkachklimatycznychnaziemijałowejibezwodnej.Tospowodowałokoniecz-
nośćpolowania(warunkidorozwojunarzędzi)iodżywianiasięmięsem,cozkolei
zmieniłostrukturębiologicznąprzyszłegoczłowieka(powiększeniesięmózgu).
