Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
EwaSiatkowska
przezinnejęzyki-nazwachoroby(niem.Rose),charakteryzującejsię
dużymzaczerwienieniemskóry[Kluge1995:692].
Nieznamyrzeczownikastanowiącegodrugiczłonomawianejnazwy.
Mógłtobyćperskileksemward‘kwiat’.Processkracanianazwydwu-
członowejdoprzymiotnikaznanyjestpowszechniechoćbyzpotocznej
polszczyzny:młodychłopak>młody,maładziewczynka>mała.Nazwa
‘róża’wędrowałazatemwpostaciskróconejrosa‘czerwonykwiat’.
Nagrunciepolskimprzekształconazostałapożyczkaniemieckalub
łacińskarosa(postaćortograficzna),wwymowie‘rosa/roza’(Niemcynie
wyróżniajądźwięcznościspółgłosek).Pozatymnazwęzapisywanojako
roza/róża(zezmianąz>ż,por.żagielzniem.Segel)[Brückner1927:466,
661].Byćmożewzapożyczeniupośredniczyłjęzykczeski,gdzienoto-
wanopostaćruoże[Brückner1927:466].Najprawdopodobniejwyrazten
dostałsiędoPolskiwrazzchrześcijaństwem(łacina>niemiecki>czeski
albołacina>czeski).Kwiattenbyłozdobąogrodówklasztornych.
Odmianaogrodowazostałasprowadzonawcześniej,awięcjeststar-
sza.Gatunkinieuprawnebyłyprawdopodobniewtórne(samosiejki).
Wskazująnanieprzymiotnikowekwalifikatory:różapolna,dzikaitd.
albooddzielnanazwa:szypszyna,etymologicznie‘kolczastykwiat’(drugi
etymon).Jesttorównieżpożyczkazczeskiego(szip‘cośostrego,spicza-
stego,strzała’).TaodmianarosłabyćmożewPalestynieizniejupleciona
zostałacierniowakoronaChrystusa.
Różawykorzystywanabyłaodzawszenietylkojakoelementdeko-
racyjny,alerównieżdocelówkulinarnych(konfitury,napary)i-jakjuż
wspomniano-przemysłowych.Nieznalazłamjednaknazweksponują-
cychwalorysmakowe,węchowelubleczniczedzikiejróży.
Pokrewnymgatunkiemzrodzinyróżowatychjestgłóg<psł.*glogъ
‘ciernisty,kolczastykrzew’<pie.*glōgʰ-/*glәgʰ-‘kolec,ostry,wystają-
cykoniec’[Boryś2005:164],któregoojczyznąjestAmerykaPółnocna.
Rośnietamtrzystagatunkówtejrośliny.Dalszymkrewniakiemróżyjest
hibiskuslubketmia(nazwyobce),którejojczyznąsąChiny,IndieiSyria.
Kwalifikatoryprzymiotnikoweinformująopochodzeniudanegogatunku
(różachińska,różadamasceńska-odmiastaDamaszek,różapustynna
itd.).Pochodzenieróżokreślająspecyficznecechyichdesygnatów,np.
różapustynnacharakteryzujesiętym,żemazdolnośćobywaniasiębez
wody.Pozornieroślinausycha,alepodlanarozwijasięwoczach.Nazwa
