Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
WitoldMańczak
Oczywiściezdajęsobiesprawęztego,żecodomojejhipotezy,żeKaszubiprzy-
wędrowalinaPomorzezŁużyc,możnamiećnastępującezastrzeżenia:
1.Wiadomo,żetekstypołabskie,zapisaneprzeważnieprzezcudzoziemcównie-
znającychtegojęzyka,dalekiesąoddoskonałościiniekiedymogąbyćróżnie
interpretowane.
2.Połabskiidolnołużyckiuległysilniejszemuwpływowiniemieckiemuaniżelipol-
szczyzna(np.różnicamiędzygutenTagagutenMorgenznalazłaodbiciewpo-
łabskimidolnołużyckim,awpolskimnie),naskutekczegoniektórezbieżności
leksykalnemiędzypołabskimadolnołużyckimmogąsiętłumaczyćwpływem
obcym.
3.Wprzekładziedolnołużyckim,jakiotrzymałemodH.Schustra-Šewca,trafiają
sięnieścisłości.Np.bėjěnobœbǎnCbijewbęben)zostałoprzełożonejakobijona
gubuCwgębę)
.AlbooisemvilebldχǎCoh,tujestwielepcheł)zostałoprzełożone
jakoow,howjowjeleżowCwszy)
.Oczywiścietegorodzajuprzykładówniebrałem
poduwagę,alemogłybyćnieścisłości,któreuszłymojejuwagi.
4.HeinzSchuster-Šewcniekiedypodawałpokilkadolnołużyckichodpowiedników
słówpołabskich,ajawybierałemznichtakie,którewspierałymojątezę,żepo-
łabskinawiązujebardziejdodolnołużyckiegoniżdopolszczyzny.
Ztychpowodówsugerowałem,żegdybyktośprzypadkiemkwestionowałade-
kwatnośćprzekładufragmentówpołabskichnadolnołużycki,jakimsięposłużyłem,
topowiniensiępostaraćoprzekładwykonanyprzezkogośinnego,ipodkreślałem,
żepowiniensięztymspieszyć,aniezwlekać,gdyżDolnołużyczanienanaszych
oczachwymierają,aszansaznalezieniakogoś,ktobybyłwstaniedokonaćdobrego
przekładuzpołabskiegonadolnołużycki,malejezrokunarok.
Okolicznością,któramnieskłoniładotego,żebywniniejszymreferaciejeszcze
razporuszyćsprawę,skądprzybyliKaszubi,jestdramatycznasytuacjapolegająca
natym,żewtejchwili,oilemiwiadomo,przyżyciujestjużtylkook.20Dol-
nołużyczan.Niniejszyreferatchciałemzakończyćjużchybaostatnimapelemdo
badaczyzajmującychsiękaszubszczyzną,żebyzechcielidladobranaukipostarać
sięojeszczejedenprzekładfragmentówpołabskichnadolnołużycki,dziękicze-
mumożnabyrozstrzygnąć,czymojateza,żeKaszubiprzywędrowalizŁużyc,jest
prawdziwaczybłędna.Jednakniedawnouświadomiłemsobie,żetakiapelbyłby
bezcelowy.Przezcałeżyciezwracałemsiędojęzykoznawcówzróżnymiapelami,
aleonenieodnosiłyżadnegoskutku.Mójgłospozostawałzawszegłosemwołające-
gonapuszczy.Natomiastwzwiązkuzdramatycznąsytuacjąpolegającąnatym,że
żyjejużtylkookoło20Dolnołużyczan,przyszłominamyśl,żebysamemupoprosić
jednegozostatnichDolnołużyczanodokonanieprzekładufragmentówpołabskich
nadolnołużycki.Oczywiściezdajęsobiesprawęztego,żebyłobybezporównania
lepiej,gdybyktośinnypostarałsięotakiprzekładisamgozinterpretował.Ale
