Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podstawyteoretyczne
15
2000),baśniowym7,poetyckim8czymedialnym(Kępa-Figura,Nowak2006).Wy-
notowaneepitetyświadcząbezsprzecznieowielości(czywręcznadmiarze)ter-
minówokreślających–nazwijmyto–nrodzaje”obrazówświata.Owobogactwo
wymagawmoimprzekonaniugruntownego,porządkującegoopisu,scalającego
irozwijającegofragmentaryczne,podejmowaneokazjonalnierozważania.Oile
bowiempodejrzeńniebudzihierarchia:kulturowyOS–językowyOS,otyleusta-
lenie(ewentualnych)relacjinadrzędno-podrzędnychmiędzyjęzykowymOS,tek-
stowymOS,dyskursywnymOSipoetyckimOSczywogóleudowodnieniezasad-
nościichwydzieleniawymagagłębszegonamysłuisatysfakcjonującegoumoty-
wowania9.
Problematykęjęzykowegoobrazuświatasytuujesięwobrębielingwistyki
kulturowej,którejzadaniemjestbadanierelacji:język–kultura–człowiek(spo-
łeczeństwo)–rzeczywistość.Współcześniejednakczęstotęgałąźjęzykoznawstwa
utożsamiasięzetnolingwistyką,którąJanuszAnusiewicz(1994:11)uważałza
dyscyplinęzajmującąsięnbadaniemzwiązkówgłówniemiędzyjęzykiemludo-
wymakulturąludową(folklorem),aniemiędzyjęzykiemliterackim(ogólnym)
akulturąogólną”(zob.też:Sękowska2000;Bartmiński2008).
Upodstawkoncepcjijęzykowegoobrazuświatależyprzekonanie,żejęzyk
niejesttworemczystokonwencjonalnym10isłużynietylkodoporozumiewania
się11,komunikowaniaokreślonychtreściczyorzekaniaorzeczywistości,aleprzede
wszystkimzawartyjestwnimswoistydladanejspołecznościsposóbujmowa-
nia,kategoryzowaniaiinterpretowaniaświata(np.:Anusiewicz1994).Uznano,że
człowiekniemabezpośredniegodostępudorozmaitychzjawisk,apercepcjauni-
wersumzewnętrznego(substancjalnego)czywewnętrznego(psychicznego)nigdy
7ObaśniowymobrazieświatapiszeTeresaDobrzyńskawpracypoświęconejmetaforze(za:
Tokarski2001b).
8Terminpoetyckiobrazświatastosujem.in.RenataGrzegorczykowa(1990),któraodnosigo
ndoindywidualnego,wychodzącegopozanormęjęzykową,postrzeganiarzeczywistości”(za:Żuk
2010:246;por.:Rejter2000).
9Dodaćwypada,żekwestiawyróżnieniaiprzeciwstawieniajęzykowegoitekstowegoobrazu
światastałasięjużprzedmiotemdyskusji,choćwciążniemazgodywśródlingwistów:jedniwyrażają
sięniepochlebnienatemattejkoncepcji(Bartmiński2001),ainnibroniąjejsłuszności(Brożyna
2010).
10SądytedowodząaktualnościtrwającegoodstarożytnościizapoczątkowanegoprzezGreków
sporuph´
ysei–th´
esei(Pajdzińska2010;por.:Maćkiewicz1988).
11Badaniejęzykawyłączniewkategoriachnarzędziaporozumiewaniasiębyłocharakterystycz-
nedlanformalistycznych[...]postawbadawczych,wywodzącychsięzneopozytywizmu(głównie
logicznegoiempirycznego),takichjakstrukturalizm,deskryptywizm,generatywizmitransforma-
cjonizm”(Anusiewicz1991:20).Dopieroantyscjentystycznyprzełomwhumanistycezainspirował
lingwistówdoposzukiwaniarelacjimiędzyjęzykiemakulturą,którewbardzokrótkimczasiestały
sięniezwykleinteresującympolemjęzykoznawczychdociekań.
