Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
I.Założeniajęzykoznawstwa
znaczeniu.Sąoneznakamitylkodlaodbiorcy.Symptomymogątworzyćrozległe
kody,aletakżetylkowjegopsychice,np.systemobjawówchorobowychwpamięci
lekarzalubsystemśladównógróżnychzwierzątwumyślemyśliwego.
Jeżelisymptomytworząkodjednostronny,boistniejeontylkouodbiorcy,to
sygnały,doktórychterazprzechodzimy,tworząjużkoddwustronny,istniejący
zarównounadawcy,jakiuodbiorcy.Ztejzasadniczejwłaściwościwynikają
wszystkieinnecechysygnałów,ichspecjalizacja,celowośćizwrotność.Sygnały
dzieląsięnadwiewielkiegrupy:naasemantyczneapeleisyg-
nałysemantyczne.Podstawowąróżnicąjesttustosunekdorzeczywistości.
Formasygnałówsemantycznychodsyłaodbiorcędojakiegośzjawiskaotacza-
jącegonasświata.Jejtreścią,przezniąoznaczaną,jestwyobrażeniejakiegośzja-
wiskazewnętrznego,wyobrażenie,któredziękitemu,żepowtarzasięuwszyst-
kichczłonkówspołeczeństwa,aprzedewszystkimunadawcyiuodbiorcy,ma
charakterponadjednostkowy,obiektywny.Natomiastapelenieodnosząsiędo
światazewnętrznego,leczjedyniewywołująpewneokreślonezmianywpsychice
izachowaniusięodbiorcy.Typowymkodemapelijestmuzyka,itozwłaszcza
klasycznairomantycznamuzykaXVIIw.iXIXw.,którejzasadnicząfunkcją
jestoddziaływanienauczuciowośćsłuchacza.Tunależyrównieżtaniec,aw
zakresieplastykiornamentisztukaabstrakcyjnaXXw.
Sygnałysemantycznedzieląsięnadwiegrupy:nasygnały
umotywowane,czyliobrazy,inasygnałynieumotywowane,
arbitralne.Formaobrazuzawieracechyodpowiadającecechomprzedsta-
wianegozjawiska,itowtakiejilości,żeodbiorcamożezidentyfikowaćobraz
ztreścią,opierającsięjedynienatychpodobieństwach.Cechyformysą
umotywowane,uzasadnionewłaśnietympodobieństwemdotreści.Natomiast
cechyformysygnałówarbitralnychniemająnicwspólnegozcechamijego
treści,sązpunktuwidzeniatejtreścinieumotywowane,dowolne.
Kategorieznaków,któreśmydotychczasomawiali,tj.symptomy,apele
iobrazy,wszystkiesąumotywowanewtymznaczeniu,żetreść,jakąprzynoszą
odbiorcy,wynikazcechichformy,natomiastkategorieznaków,doktórych
terazprzechodzimy,amianowicieróżnetypysygnałówarbitralnych,sąnie-
umotywowane.Ztązasadnicząróżnicązłączonesąjeszczetrzyinne,amia-
nowiciekonwencjonalność,diakrytycznośćiwymiennośćznakówarbitralnych.
l)Przyznakachumotywowanych,tj.symptomach,apelachiobrazach,for-
maznakupociągazasobąprzyczynowoprzeżyciestanowiącejegotreść,nato-
miastpowstajepytanie,cowiążeformęztreściąwznakacharbitralnych.Tu
musiistniećpewnakorelacjajużdawniejustanowionamiędzynadawcąaod-
biorcą,któraumożliwiareagowanieodbiorcynasygnałynadawcy.Zwierzę
danegogatunkuwkażdympokoleniustajestalewobectychsamychsytuacji
iskutkiemtejsamejbudowyorganizmureagujenaniewtensamsposób.Ta
identycznośćnielicznychzresztąsytuacji(głód,życieseksualne,napadwroga)
orazidentycznośćorganizmuijegoreakcjistwarzapodstawyzwiązkuformy
