Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
27
przezmediajęzyka,naprzykładwspólnejhistorii-wtymsensiejestczynni-
kieminkluzywnym.Uniwersalizacjapozwalajednostcenawspółkonstytuowa-
niewspólnotowejracjonalnościpoprzezobiektywizowaniewdziałaniuswoich
partykularnychdążeń,potrzebiinteresów,tymsamymumożliwiajączrozu-
mienieiuznanieichprzezresztęspołeczeństwa-wtymsensiejestczynnikiem
pluralizującym.Uspołecznienierealizujesięwięcdwutorowo-zjednejstrony
jednostkaodnajdujesiebiewzastanymporządkuspołecznym,indywidualizu-
jąciupodmiotowiającsięwjegoramach,zdrugiejpoprzezaktywnąpartycy-
pacjęwinstytucjachracjonalnych,gdyżczyniącychzadośćformieogólności
działańidążeń,poprzezracjonalnąinterakcjęzotoczeniemspołecznymira-
cjonalnąobiektywizacjęsamejsiebie4,modyfikujeidynamizujetenżeporzą-
dek,dopasowującgojeszczebardziejdoswoichindywidualnychpotrzeb.Jed-
nostkajestuspołecznianaprzezuczestnictwowżyciuwspólnoty,azarazem
samauspołeczniatęwspólnotę5poprzezpartycypacjęwniej(współtworzącjejspo-
łecznycharakter).
Uniwersalizująca,awięckulturotwórczasferaspołecznejpracyjestzatemwintersubiek-
tywnymhoryzoncieHeglowskiejnfilozofiiDucha”ujętazarazemjakondruganatura”:rozum-
naogólnośćznaczeń,wartościinormjesttutajwytwarzanazapośrednictwemnowych,czysto
społecznychformantagonistycznejpartykularyzacjiludzkichdążeń,potrzebiinteresów(Siemek
1998,78).
Należyjednakzauważyć,żegenetycznietoprocesindywidualizacjistanowiwarunekmożliwości
staniasięczęściąwłaściwejwspólnotyipozostawaniajejczęścią,atowłaśniedziękiciągłemu
zapośredniczaniuprzeztenprocestego,coogólne,wtym,cojednostkowe.Indywidualizacjama
więccharakterinkluzywny.Natejsamejzasadniemożnapostawićtezę,żeprocesuniwersalizacji
jestczynnikiemdokonującyminkluzjiwramachspołeczeństwa,bodziękiformieogólnościto,
cojednostkowe,możeuczestniczyćwtym,cowspólne.Stojęjednaknastanowisku,żedopiero
pozapośredniczeniutego,coogólne,wtym,cojednostkowe,czylidziękiinkluzywnemuproce-
sowiindywidualizacjipartykularnościdanejjednostkiwramachspołeczeństwa,możliwestaje
sięwyrażaniewformieogólnościtego,cojednostkowe,awięcpluralizującaekspresjawłasnej
tożsamościprzezjednostkęwramachwspólnotyirealizacjazwiązanejzdanątożsamościąwizji
dobregożycia.
4Poprzeznracjonalneobiektywizowaniesięjednostki”rozumiemświadome,obecnewję-
zyku,powszechnychzasadachmyśleniairegułachdziałaniawkulturze,uwzględniająceobowią-
zującąobyczajnośćuzewnętrznianiewświeciespołecznymwłasnejosoby,czyliwyrażanieprzez
danypodmiotwłasnejjednostkowejtożsamości.
5Każdajednostka,włączającwewspólnotęwłasnąindywidualnątożsamość,dziękiaktyw-
nemupartycypowaniuwjejżyciuiunikatowemuwkładowi,jakimawjejrozwój,sprawia,że
danawspólnotastajesiębogatszaotewłaśnietreścitożsamości,któredoszływniejdogłosu
dziękipartycypacjitejżejednostki.Wspólnotataka,wrazzkażdąpartycypującąjednostką,staje
sięspluralizowanąspołecznościąosóbwopozycjidokolektywuzunifikowanychprzeznarzucone
prawoiobyczajnośćjednostek.Wtymsensiedochodzidouspołecznieniawspólnotyjakotworu
społeczności,którasięnaniąskłada.
