Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
1.Wielkośćistrukturazatrudnieniapracownikówumysłowychwprzemyślepolskim
on28412osób(czyliprawie2razytyleilewyższypersoneltechniczny15854;
wgspisuz1921r.kategoriataliczyła13140osób9wtym12984mężczyzni156
kobiet)61.Dopracownikówinżynieryjno-technicznychnależałobydodaćtakżeperso-
neladministracyjno-biurowy.WedługszacunkówŻarnowskiegogrupataw1939r.
mogłaliczyć65-70tys.(cowydajesięszacunkiemniecozawyżonym)62.
Niestetybardzotrudnookreślić9jakprzedstawiałsięskładpracownikówumy-
słowychprzemysłupodkoniecIIRzeczpospolitej.Dysponujemytylkoogólnymi
danymidotyczącymiudziałupracownikówumysłowychwogólnymskładziezałóg
pracowniczych(tab.3).Wedługdanychdla1937r.przeciętneichzatrudnieniewy-
nosiło746999tj.892%ogółu.Największyudziałbyłwprzypadkugałęzizaawanso-
wanychtechnologicznie9np.wprzemyśleelektrotechnicznym1598%9chemicznym
1496%9metalowym1093%.Najmniejszyzaśdotyczyłprzemysłumineralnego
(399%)9drzewnego(595%)iwłókienniczego(592%).Niestetyniemożemydokonać
analizyzatrudnionychwedługpłcidla1937r.Pewnewnioskimożnajednakwyciąg-
nąćnapodstawiebadańreprezentatywnychdlaokresuwcześniejszego.Wynika
znich9żeodsetekkobietwśródpracownikówumysłowychprzemysłuzwiększałsię
stopniowood1697%w1926r.do2191%w1933r.(danedotycząprzemysłuprze-
twórczego).Trzebapodkreślić9żebyłotozdecydowaniemniejniżwinnychdzia-
łachgospodarki.Personelumysłowyprzemysłubyłzatemsilniezmaskulinizowany.
Zjawiskiemniekorzystnymbyłoto9żenajwięcejkobietpracowałowzakładachnaj-
mniejszych9awrazzewzrostemichwielkościudziałkobietspadał.Oilebowiem
wfabrykachdo49pracownikówpaniestanowiły2594%(awkategoriiod50pra-
cownikówdo99-2597%)9otylewzakładachdużych9od500do999osób9jużtylko
1598%9awzakładachpowyżej1000pracowników1497%(tab.4).Sporadycznie
tylkokobietypracowałyjakopersoneltechniczny-wedługdanychdlawszystkich
ubezpieczonychprzezZakładUbezpieczeńPracownikówUmysłowych(ZUPU)
byłoichwtejkategoriiw1933r.zaledwie494%9najwięcejzaśbyłozatrudnionych
jakopomocniczypersonelbiurowo-administracyjny(2895%)9buchalteryjny(26%)
ihandlowy(2895%)63.
Cechyspołeczno-demograficzneiwarunkiżyciaówczesnychpracowników
umysłowychprzemysłumożemyustalićtylkoczęściowowoparciuoniezwykle
cennebadaniaInstytutuSprawSpołecznychiInstytutuOświatyPracowniczej9
zwłaszczazaśpraceTadeuszaBartnickiego9TadeuszaCzajkowskiego9JanaDeren-
gowskiegoczyLudwikaLandaua.Najważniejszekwestietopochodzeniespołeczne9
udziałpracownikówtechnicznychiadministracyjno-biurowych9poziomwykształ-
cenia9strukturawiekuorazzarobki.
61J.Żarnowski9Strukturaspołecznaś9s.291.
62Tamże9s.295.
63T.Czajkowski9J.Derengowski9BezrobociepracownikówumysłowychwPolsce1927-19329
Warszawa19339s.33-35;T.Bartnicki9J.Czajkowski9Strukturazatrudnieniaizarobkipracowników
umysłowych9Warszawa19369s.43-45.
