Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
II
DROGAKANTADOFILOZOFIIKRYTYCZNEJ
a)PrzyjrzyjmysięprzedkrytycznympismomKanta,ażebyprześledzić
ruchmyśli,któreprzyczyniająsiędopowstaniastanuducha,wktórym
mogłabysięnarodzićfilozofiakrytyczna.
TradycyjnaontologiaimetafizykaznanebyłyKantowiodczasównauki
szkolnejpoprzezkategorieteologiczne,atakżefilozofięWolffaiLeibniza.
Wcałościpodzielaichzasadnicząpewnośćorazichposzczególnepytania
iproblemy.Wkonfrontacjizeswymipoprzednikamiiludźmiżyjącymi
wjegoczasachnajistotniejszastajesięjednakdlaniegojednakwestia:chce
całkowitejpewności.
Jegopierwszepytanie(wrozprawiehabilitacyjnejKrótkiewyjaśnienia
pierwszychzasadpoznaniametafizycznego[1755],wodniesieniudoCru-
siusa)brzmi:jakdalecesięgasiłalogiki?
Kantmyśli:niemaniczego,coniemaokreślonejpodstawy.IstnienieBogazostaje
pomyślanedlatego,żeniedopomyśleniajestprzeciwieństwo:cośistniejącegoko-
niecznie,leczbezpodstawy,amianowicie,żejestwogólenic.Niemożnośćprze-
ciwieństwajestjednaktylkopodstawądlanaszegopoznaniaistnieniaBoga,anie
podstawąsamegojegoistnienia.nOnistnieje;towystarcza,abyonimwszystko
powiedziećiwszystkopojąć”.
Tumyśleniesięgabezdennejpodstawyalboprapodstawy.Myślenieniemoże
wyjśćpozaabsolutnąrzeczywistość.Koniecznośćistnieniatejrzeczywistościnie
możezostaćwywiedzionazjakiejśpodstawy.Żadnakoniecznośćmyślowanie
pozwalamispojrzećpozarzeczywistość.
Tentokmyślowyodróżniapodstawębytu(albostawaniasię)odpodstawypo-
znania.Jednojestpodstawąpoprzedzającą,determinującą,wytwarzającą,drugie
-podstawądeterminującąprzeznastępstwo,czylitylkowyjaśniającą.Jeślimyśli-
my,żeBóglubabsolutniebezwarunkowyBógistniejekoniecznie,ponieważcoś
przeciwnegoniejestmożliwe,tobraknamprzytakimpodejściupoprzedzającej
podstawybyciadlabytukoniecznego.
DlategoniemażadnegodowodunaistnienieBoga.Możliwośćiniemożli-
wośćniemajątusiły,bysięgnąćrealnegogruntu.Możliwośćoznacza,żedwa