Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.Uwagiointerpretacji
25
czerpiezzainicjowanejprzezPaulaRicoeurairozwijanejprzez
Straussatzw.hermeneutykipodejrzeń,którakwestionuje(wprzy-
padkuStraussanaprzykładzieSpinozy)szczerośćprawowiernie
brzmiącychwypowiedziautorówskądinąduważanychzawywro-
towych,atworzącychwokolicznościachniepełnejwolnościsłowa.
AniwprzypadkuSpinozy,copotwierdzająwspółczesnebadania
nadreligiąwmyśliautoraEtyki,rzadkożyczliwienastawionewobec
Straussowskiejmetodologii
51
,anitymbardziejwprzypadkuKanta,
hermeneutykapodejrzeńniezdołałasiędostatecznieuwiarygodnić.
Bezobawywięcprzyjmujęstanowiskowspółczesnychbadaczy,
którzytwierdzą,żeKantpiszewswoichksiążkachoreligiito,
conaprawdęmyśli,ajegoprzywiązaniedoreformyreligiimożebyć
wpisanewprocesnsekularyzacji”lubstanowićnzniesieniechrześci-
jaństwa”
52
jedyniezpunkuwidzenia,którysamemuKantowibył
całkowicieobcy(np.AllenWoodprzyjmujetakąoptykęwKant
andReligion).WtejwięcmierzemojepodejściedoKantawpisuje
sięwnafirmatywny”nurtrecepcjijegofilozofiireligii-zakłada
bowiemkonstruktywneiszczerezainteresowaniekwestiamireli-
gijnymipostronieautoraReligiiwobrębiesamegorozumu
53
.Nasze
51
Por.np.C.Carlisle,Spinoza’sReligion.ANewReadingoftheEthics,
Princeton2021,s.12-14.Godnejodnotowaniapróbynożywienia”hermeneu-
tykipodejrzeńwodniesieniudoSpinozypodjąłsięnatomiastEdwinCurley
(por.E.Curley,OżywianieLeoStraussa,przekł.A.Tomaszewska[w:]Filozofa
oświecenia.Radykalizm-religia-kosmopolityzm,red.J.Miklaszewska,A.Toma-
szewska,Kraków2015,s.218-265).
52M.Brumlik,DeutscherGeistundJudenhass.DasVerhältnisdesphiloso-
phischenIdealismuszumJudentum,München2002,s.24.
53
Por.Ch.L.Firestone,S.R.Palmquist,Preface[w:]KantandtheNew
PhilosophyofReligion,red.Ch.L.Firestone,S.R.Palmquist,Indianapolis2006,
s.xix-xxiv.Podrugiejstroniestojąinterpretacjentradycyjne”,negującehisto-
ryczno-religijnywymiarracjonalnościuKanta.Wybijającymsięzwolennikiem
tegostanowiskajestYirmiyahuYovel,którypisze:nTefirstpointtonoteabout
Kant’sphilosophyofreligionisitsnegativecharacter.Itisacritiqueofreligion
andnotapositivereligiousdoctrine.AlmosteverypositiveideathatKanthas
toexpressunderthetitleofrationalreligionhasalreadybeenexpressedinhis
ethics,whilewhatisnewintheReligionwithintheLimitsofReasonAlone[ł]
