Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Postczykarnawał-wkręguwartościabsolutnychiutylitarnych
bywaniekiedyduża,tojednakwsferzespołecznejpraktykiżyciacodziennego,
wtympraktykiświatakonsumpcji,winnabyćraczejodrzucona.Nieznaczyto
oczywiście,żewogólenależyodrzucićkategorięDwartośćabsolutna”.Znaczy
totylko,żejejtreścitrzebaszukaćgdzieśindziej.
Możnapróbowaćrozumiećwartościabsolutnejakote,którewprzeciwień-
stwiedowartościwzględnych,mającychzaspokoićnaszepotrzeby,pożądania,
byćźródłemprzyjemności,samestanowiąpunktodniesienia,uzasadniająsię
samezsiebie.Przytakimzałożeniupodstawowatrudnośćsprowadzasiędo
wskazaniatakiejwartościbądźewentualniecałegokatalogu.
RyszardWiśniewski,próbującdookreślićtreśćwartościabsolutnej,wska-
zujenaludzkągodność.DCzymożebyć-pytaon-coświęcejwartościowego
wnaszymświecieponadludzkągodność?[ł]Wszystko,cosprzyjaludzkiej
godności,cojąpodnosiwyżej,dźwigaoddołumocąmoralnegotrudu,pociąga
dogórymocąprzenikającejrozumwiaryaksjologicznejlubmetafizycznej-
wzmacniaabsolutnywymiargodnościludzkiej”19.
PropozycjaWiśniewskiegowydajesięinteresująca,aletrudnobyłobyzgo-
dzićsięnaograniczenietreściwartościabsolutnejtylkodogodnościludz-
kiejnawetprzyzałożeniu,żeprzezwartośćabsolutnąbędziemyrozumieli
wartość,którasamastanowipunktodniesienia,którasamauzasadniasamą
siebie.Samorzutnienasuwasiętupytanie,dlaczegowłaśnieludzkagodność,
anienp.piękno,dobroczynawetprawda.Przypuśćmy,żenawetprzyjmiemy
Dgodność”jakowartośćbezwzględną,alejakjąbędziemyrozumieli.Czytak,
jaktoczyniłGiovaniPicodellaMirandolazakładający,iżjestonadaremBoga
dlaczłowiekazracjizajmowanegoprzezniegouprzywilejowanegomiejsca
wprzyrodzie,czyteżgodnośćmiałabybyćrozumianajakośinaczej,alejak?
Natopytanieniestetynieznajdujęwpełnisatysfakcjonującejodpowiedzi.
Wktórymkierunkumielibyśmyzmierzać,pragnącdookreślićtreśćpojęcia
Dwartośćabsolutna”?Zżalemtrzebastwierdzić,żewtymprzypadkuniema
jasności.Amożeperspektywaplatońska,chociażwdzisiejszychczasachwy-
jątkowoDniemodna”,możeokazaćsięmimowszystkotą,którawyprowadzi
naszjaskiniwszechdominujących,szczególniewświeciekonsumpcji,warto-
ściutylitarnych.
Pozostającwobszarzeszerokorozumianegoplatonizmuaksjologicznego,
możnabyłobypodjąćpróbęszukaniadookreśleniawartościabsolutnychpo-
przezzestawienieichzwartościamiutylitarnymi.Możnazatembyłobypowie-
dzieć,iżwartościąabsolutnąbędziewartość,którejniemożnazinstrumentali-
zować,którapowinnabyćrealizowana.WskazującnaDpowinnośćrealizacji”,
19R.Wiśniewski,Wstronępojęciawartościabsolutnej[w:]Rozprawyfilozoficzne.Księga
pamiątkowawdarzeProfesorowiJózefowiPawlakowi,red.W
.Tyburski,R.Wiśniewski,Toruń
2005,s.178.
