Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
CZĘŚĆI
RussellzakwestionowałteorięFregego(Frege,1967)1,wedługktórejnazwą
jednostkowąjestzarównoimięwłasne,jakizłożonewyrażenie,zbudowaneprzy
pomocypredykatów.Nazwyjednostkowemająsens(opisująwłasnościprzedmio-
tu)iznaczenie,czyliodniesienie.Kilkanazwposiadaróżnysens,alemożemieć
jedendesygnat(wedługterminologiiFregego:znaczenie)-Jutrznia,Jutrzenka,
GwiazdaZaranna,GwiazdaPoranna,GwiazdaWieczorna,Wenusodnosząsię
dojednegoobiektu.Russellodrzuciłjednorodnośćklasynazwjednostkowych
Fregego,wyodrębniającdeskrypcjejakotejednoznacznieokreślająceiopisujące
własnościprzedmiotóworazjednocześniewykluczającnazwywłasnejakote,
którymjegozdaniemprzypisanajestjedyniedenotacja,aniesens.
TeorięRussellapodważyłStrawson(1950),któryuznał,żedeskrypcjeokre-
śloneniegwarantująistnieniaiunikalnościobiektu.Strawsonniezgodziłsię
zzałożeniemRussellaokoniecznościspełnieniawarunkuistnieniaorazuni-
kalnoścideskrypcji.WzdaniuObecnykrólFrancjijestłysypresuponujemy
(zakładamyzgóry)istnieniedeskrypcjiobecnykrólFrancji.WedługStrawsona
zdanietoniestwierdza,żeistniejedokładniejedenkrólFrancji,ajedynieodno-
sisiędoniego(„referstohim”).Strawsonowizawdzięczamywprowadzenie
terminu„referencja”.KolejnyzarzutStrawsonadotyczyłkompletnościteorii
Russella,któranieuwzględniałaużyciarodzajnikaokreślonegowprzypadku
rzeczownikówwliczbiemnogiejoraznazwniepoliczalnych,atakżepomijała
aspektypragmatyczne.RussellwodpowiedzinazarzutyStrawsonawystąpił
przeciwkołączeniupojęćreferencjiiokreśloności.
KierunekzgodnyzteoriąreferencjiStrawsonaprzyjąłSearle(1969),który
zaproponowałpojęcieidentyfikacjizamiastjednostkowościorazChristophersen
(1939),wedługktóregocałeznaczenierodzajnikaokreślonegosprowadzasię
doużyćanaforycznych.
Donnellan(1966)zwróciłuwagęnato,żenawetokreślonewyrażeniemoże
byćzinterpretowaneniereferencyjnie.PodmiotzdanieSmith’smurdererisinsa-
nemożnainterpretowaćnadwasposoby:referencyjnie-jeśliwiemy,ktojest
mordercąSmitha,czyliodnosimysiędokonkretnegoindywiduum;bądźatry-
butywnie,jeślizdaniezinterpretujemywtensposób:Ktokolwiekzamordował
Smitha,musiałbyćszalony.
Przedstawionepowyżejnajważniejszeteoriefilozoficzneniedajązadowala-
jącejodpowiedzinapytanie,czymjestokreśloność.Przykładydyskusjimiędzy
badaczamimożnamnożyć,alewciążniemazgody,czymtaknaprawdęto
1
WoryginaleartykułFregeG.,„ÜberSinnundBedeutung”,Zeitschriftfür
PhilosophieundphilosophischeKritik100,1882,s.25-50.Wprzekładzienajęzykpolski
ukazałsięw1967roku.
