Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przebrania,choćzdanianatentematsąpodzielone39.Natamteczasybyłoto
swoistegorodzajuegzotycznościąwzakresiespraworężnych,stądteżmogło
przynieśćjejmiędzynarodowąsławę,nietylkowprzekazachhistorycznych,lecz
przedewszystkimartystycznych.
Próbyorganizacjioddziałubojowegoskładającegosiętylkozkobietmiała
podjąćwówczasKlaudynaPotocka,formującnpułkSarmatek”.Niewiadomo,
jakiebyłyrezultatytychdziałań,aWasylewskitwierdził,żeoddziałn[ł]wakcji
niebył,boznadmiarutaborówraczejdekoracyjnąniżbojowąprzedstawiałwar-
tość”40.Zpowyższegostwierdzeniawynika,żewalkakobietzbroniąwrękunie
byłaakceptowanaspołecznie.Większypożytekzkoleiwidzianowsłużbiesama-
rytanek–wówczasugruntowanejzarównospołecznie,jakiimilitarnie.Powyższą
konstatacjępotwierdzająsłowaHenrykaGolejewskiegonatematjednejzkobiet
zaangażowanychwopiekęnadrannymi:nPrzytakiejkobiecie,prawdziwejPolce
ipatriotce,niechżemitumówiąoPlaterównychituttiquanti.Jejjednagodzina
więcejdobregozrobiła,jak[tamtych]szarlatańskieuganianiesięzaMoskalami,
bezżadnegoużytkudlapublicznejsprawy”41.
Wartowspomnieć,żezdarzałysiętakżepozytywneoceny.Wyrazyuznania
dlawalczącychkobietmożnabyłospotkaćuJoachimaLelewela,któryoceniłich
udziałnastępującymisłowami:nWidziałaojczyznaichzamiłowaniewsprawie
narodowejiczułedlaniejwylaniesię.Składałynajejołtarzudostatkinajdroższe
sercuswemu,wyprawiałysynówibracidoboju;zmęskimsercemiwzorowąre-
zygnacjąnazawszesięznimirozstawały.Widziałajeojczyznawlazaretachkoło
rannychichorychnaplacubojuzbraćmidowalkistojące.Dlawieluznichbroń
niebyładodźwiganiaciężka,znojeitrudystałysiędopodjęciałatwe,niebezpie-
czeństwanieprzerażałyichodwagi.Córkipolskiewalczyłyjaksynowie”42.
Powyższesłowadowodzą,żewówczasdziałalnośćkobietnarzeczobronności
miałaróżneformy–odmedycznych,logistycznych,ażdobojowych.Jednakże
niesposóbodmówićsobieopinii,żewdalszymciągukobietybyłyocenianewka-
tegoriachpełnionychrólspołecznych,oczymświadczypodkreślaniekontrastu
39IwonaKinzler(Kobietywojowniczki,Warszawa2020)uważa,żejednakwmęskimstroju.
40S.Wasylewski,dz.cyt.,s.258.
41Cyt.za:A.Barańska,dz.cyt.,s.303.
42Cyt.za:A.J.Cieślikowa,Próbyspisaniahistoriiudziałukobietwdziałaniachmilitar-
nych.Publikacjedo1939r.[w:]Kobietywwojnachoniepodległośćigranice1918–1921,red.
W.Rezmer,Toruń2012,s.106.
27
