Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Art.8
Księgapierwsza.Częśćogólna
Należydodać,żenalekarzajakoosobęuprawnionądostwierdzeniazgonuwskazujątakżeodrębneprze-
pisy,przyczymniektóreznichprzyznajątouprawnienienietylkolekarzowi
133
.
6.Śmierćczłowiekapodlegarejestracjiwrejestrzestanucywilnegowformieaktuzgonu,będącegoaktemsta-
nucywilnego.Aktzgonuzawieram.in.datęigodzinęzgonu,apodstawąjegosporządzeniajestkartazgonu
orazprotokółzgłoszeniazgonu(zob.art.2,92ust.2iart.95ust.1i2p.a.s.c.).Nadtoaktzgonumożebyć
sporządzonynapodstawieprawomocnegoorzeczeniasąduostwierdzeniuzgonualbouznaniuzazmarłe-
go(zob.art.13ust.6iart.95ust.5p.a.s.c.).Ustawodawcaprzewidujeteższczególnytrybrejestracjizgonu,
dotyczącym.in.zgonunapolskimstatkumorskimlubpowietrznym,okręciewojennymlubwojskowym
statkupowietrznym(zob.rozdział7p.a.s.c.).
Jeżelidzieckourodziłosięmartwe(awięcnigdynienabyłozdolnościprawnej),niesporządzasięaktuzgo-
nu,asporządzasięakturodzeniazadnotacją,żedzieckourodziłosięmartwe(zob.art.52ust.2p.a.s.c.).
IV.Zagadnieniezdolnościprawnejnasciturusa
7.Wświetleart.8§1niebudziwątpliwości,żezdolnośćprawnąmaczłowiekjużurodzony(natus).Zagad-
nieniemdyskusyjnymjestnatomiastto,czywzdolnośćprawnąwyposażonejestrównieżdzieckopoczęte,
leczjeszczenieurodzone(nasciturus).WKodeksiecywilnymniemaobecnieogólnegoprzepisudotyczącego
zdolnościprawnejnasciturusa.Kwestiętęregulowałnieobowiązującyjużart.8§2,stanowiący,żenZdol-
nośćprawnąmarównieżdzieckopoczęte;jednakżeprawaizobowiązaniamajątkoweuzyskujeonopod
warunkiem,żeurodzisiężywe”.Przepistenobowiązywałniecałe4lata,tj.od16.03.1993r.do4.01.1997r.
134
Mającnauwadzewprowadzenieiuchylenietegoprzepisu,stosunekustawodawcydocywilnoprawnegosta-
tusunasciturusapodrządemKodeksucywilnegomożnapodzielićnatrzyetapy:
1)etapdowejściawżycieart.8§2k.c.,charakteryzującysiębrakiemogólnegoprzepisudotyczącegozdol-
nościprawnejnasciturusa,przyjednoczesnymistnieniuprzepisówszczegółowychchroniącychjegoin-
teresylubchociażbyinteresydzieckajużurodzonegozuwzględnieniemprenatalnegookresujegożycia
(zob.zwłaszczaart.927§2,art.972wzw.zart.927§2k.c.
135
orazart.75§1,art.142i182k.r.o.).Tego
rodzajuochronęzapewniałonasciturusowiwjeszczeszerszymzakresieorzecznictwo(któregoewolucja
wtymkierunkurozpoczęłasięprzedwejściemwżycieKodeksucywilnego),przyznającdzieckupo-
czętemu,zchwiląjegożywegourodzenia,określoneuprawnieniawdrodzewykładniobowiązujących
przepisówbądźstosowaniaichwdrodzeanalogii
136
.Zarównoworzecznictwie,jakinauce,przychyl-
133
Zob.wszczególnościart.11ust.1,2i4u.c.oraz§1-3i5rozporządzeniaMinistraZdrowiaiOpiekiSpołecznejz3.08.1961r.wsprawie
stwierdzeniazgonuijegoprzyczyny(Dz.U.Nr39,poz.202),atakże§7gust.1u.s.r.
134
PrzepistenzostałwprowadzonydoKodeksucywilnegoustawąz7.01.1993r.oplanowaniurodziny,ochroniepłoduludzkiego
iwarunkachdopuszczalnościprzerywaniaciąży(Dz.U.Nr17,poz.78zezm.)iuchylonyustawąz30.08.1996r.ozmianieustawy
oplanowaniurodziny,ochroniepłoduludzkiegoiwarunkachdopuszczalnościprzerywaniaciążyorazozmianieniektórychinnych
ustaw(Dz.U.Nr139,poz.646).
135
Wobecnymstanieprawnymnasciturusmożebyćtakżezapisobiercąwindykacyjnym-zob.art.981
5
wzw.zart.927§2k.c.Instytucja
zapisuwindykacyjnegozostaławprowadzonadoKodeksucywilnegozdniem23.10.2011r.nowelizacjąz18.03.2011r.
136
Zob.orzeczeniadotyczące:
a)roszczeńodszkodowawczychdzieckawobecosobyodpowiedzialnejzaśmierćojca,któramiałamiejsceprzedurodzeniemdziecka
(orzeczenieSNz8.10.1952r.,C756/51,NP1953/5,s.70-72;wyrokSNz4.04.1966r.,IIPR139/66,OSNC1966/9,poz.158,zglo-
sami:A.Szpunara,OSPiKA1966/12,poz.279,orazW.Woltera,NP1966/12,s.1613-1619;wyrokSNz11.01.1967r.,IPR510/66,
OSNC1967/7-8,poz.141);
b)roszczeńodszkodowawczychzaszkodę,jakiejdzieckopoczętedoznałonaskutekczynuniedozwolonegoskierowanegoprzeciw-
komatcewokresieciąży(wyrokSNz8.01.1965r.,IICR2/65,zglosąM.Sośniaka,PiP1967/10,s.633-639,orazA.Szpunara,
OSPiKA1967/9,poz.220;wyrokSNz3.05.1967r.,IIPR120/67,OSNC1967/10,poz.189,zglosami:A.Szpunara,PiP1968/1,
s.151-155,orazS.Szera,NP1968/1,s.118-124;wyrokSNz3.06.1969r.,IIIPRN34/69,LEXnr4660;
c)odszkodowaniaodzakładuubezpieczeńztytułuubezpieczeniaodnastępstwnieszczęśliwychwypadków,wsytuacjigdyubezpie-
czonyojciecdzieckazmarłprzedjegonarodzeniem(wyrokSNz7.10.1971r.,IIICRN255/71,zglosąB.Walaszka,OSPiKA1972/9,
poz.170);
d)odszkodowanianapodstawieprzepisówustawyz12.06.1975r.oświadczeniachztytułuwypadkówprzypracyichoróbza-
wodowych(Dz.U.z1983r.Nr30,poz.144)wsytuacji,gdywchwiliśmierciojcaspowodowanejwypadkiemprzypracylub
chorobązawodowąjegodzieckoniebyłojeszczenarodzone(uchwałapełnegoskładuIzbyPracyiUbezpieczeńSpołecznychSN
z30.11.1987r.,IIIPZP36/87,OSNC1988/2-3,poz.23,zglosąJ.Mazurkiewicza,PiP1989/1,s.145-149).Zob.jednaknieprzy-
32
AnitaLutkiewicz-Rucińska
