Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TytułII.Osoby
Art.221
zawartychpozalokalemprzedsiębiorstwa(85/577/EWG),dyrektywyRady93/13/EWGz5.04.1993r.wspra-
wienieuczciwychwarunkówwumowachkonsumenckich
341
orazdyrektywy97/7/WEParlamentuEuro-
pejskiegoiRadyz20.05.1997r.wsprawieochronykonsumentówwprzypadkuumówzawieranychnaod-
ległość
342
.Wszystkiewymienioneaktyprawnezawierajądefinicjękonsumentarozumianegojakoosoba
fizyczna,którawodnośnychumowachdziaławcelachniezwiązanychzjejdziałalnościąhandlową,gospo-
darcząlubzawodową.
2.Ochronakonsumentówznajdujeogólnąpodstawęrangikonstytucyjnej.Przepisart.76KonstytucjiRP
przewiduje,żewładzepublicznechroniąkonsumentów,użytkownikówinajemcówprzeddziałaniamiza-
grażającymiichzdrowiu,prywatnościibezpieczeństwuorazprzednieuczciwymipraktykamirynkowymi.
Unormowanietointerpretujesięnietylkojakoregulacjęzmierzającądozapewnieniaokreślonegostandar-
duochronywyłączniepodmiotomwyraźniewnimwymienionym.Konstytucyjnepojęciekonsumentanie
możezatembyćrozumianewyłączniewjegocywilnoprawnymznaczeniu,lecz-cowynikazwielokrotnie
podkreślanegoworzecznictwieautonomicznegocharakterupojęćkonstytucyjnych,którychznaczenienie
możebyćdeterminowanetreściąustawzwykłych-maznaczenieszerszeodnadanegomuwart.22
1343
.
3.Motywemwyodrębnieniaprzezustawodawcęszczególnejgrupypodmiotówprawacywilnego,jakąstano-
wiąkonsumenci,jestnkoniecznośćzapewnieniaminimalnychgwarancjiustawowychwszelkimpodmio-
tom,które(…)zajmująsłabsząpozycjęwrelacjidoprofesjonalnychuczestnikówgryrynkowej”
344
.Wynika
tozjednejstronyztypowejdysproporcjipotencjałówkonsumentaiprzedsiębiorcywsferzeekonomicznej,
prawnej,infrastrukturalnejitd.,azdrugiejstronyzespecyficznychuwarunkowańniektórychstosunków
prawnychmiędzytakimipodmiotami,wszczególnościumówzawieranychpozalokalemprzedsiębiorstwa
lubnaodległość.Wtakichsytuacjachzasadniczoprzedsiębiorcarozpoczynanegocjacje,naktórekonsument
jestnieprzygotowanyiktóresądlaniegozaskoczeniem;częstokonsumentniemamożliwościporównania
jakościorazcenyofertyzinnymiofertami
345
.Wzmocnieniepozycjikonsumentawzględemprzedsiębiorcy
nwyrównujeszanse”,stwarzakonsumentowiwarunkidorealizacjizasadyautonomiiwolistronprzykształ-
towaniustosunkuprawnego.Wtymsensieniemajakiejkolwieksprzecznościmiędzyochronąkonsumen-
ckąazasadąformalnoprawnejrównościpodmiotów,stanowiącąjedenzkluczowychelementówcywil-
noprawnej,czyszerzej-prywatnoprawnejmetodyregulacjistosunkówprawnych.nOchronakonsumenta
nieoznacza(…)protekcjonistycznegofaworyzowaniakonsumentaprzezwładzę,leczdziałanianarzecz
zrekompensowaniabrakujegowiedzyiorientacji,wywołanychmasowościąprodukcjiiobrotuwogólnoś-
ci.Niechodzioprzywilej,leczozrównoważenieutraconychszans,powrótdoideispoczywającejuzałożeń
swobodyumów,oprzywróceniemuwarunkówocenysytuacjirynkowej(…).Przedsięwzięciaiinstrumenty
służąceochroniekonsumentaniemają(…)nacelu«dania»muczegośdodatkowego,ale(…)przywrócenie
równościszans,traconychwrazzrozwojemnowoczesnejprodukcji,handluczymarketingu.Dlatego(…)
«ochronakonsumenta»to(…)instrumentwalkiorynekprawdziwiewolny-dlawszystkichjegouczest-
ników,czynnychibiernych”
346
.Zpunktuwidzeniakwalifikacjiosobyfizycznejjakokonsumentaniema
znaczeniato,czydanypodmiotrzeczywiściepozostajewzględemprzedsiębiorcywsytuacjidysproporcji
wzakresiewiedzy,kompetencji,doświadczeniaczymajątku,decydującesąjedynieokolicznościobiektywne,
tj.uczestnictwowtransakcjiniestanowiącejprzejawuwykonywaniadziałalnościgospodarczejczyzawodo-
wej
347
.Omawianaregulacjamazastosowanienawetwówczas,gdyosobafizycznaprowadzidziałalność
gospodarcząlubzawodową,oileodnośnaczynnośćniejestniąobjęta.Takiepodejścieprzesądzaoswego
rodzajufunkcjonalnymujęciudefinicjikonsumenta.
341
Dz.Urz.UEL95,s.29,zezm.
342
Dz.Urz.UEL144,s.19,zezm.AktzastąpionyprzezdyrektywęParlamentuEuropejskiegoiRady2011/83/UE.
343
Por.wyrokTKz2.12.2008r.,K37/07,OTK-A2008/10,poz.172;wyrokTKz13.09.2005r.,K38/04,OTK-A2005/8,poz.92.Por.też
S.Kalus[w:]Kodekscywilny…,t.1,red.M.Habdas,M.Fras,2018,s.99.
344
WyrokTKz2.12.2008r.,K37/07,OTK-A2008/10,poz.172.
345
Por.preambuładyrektywy85/577/EWG.
346
Por.E.Łętowska,Prawoumówkonsumenckich,Warszawa1999,s.19;wyrokTKz2.12.2008r.,K37/07,OTK-A2008/10,poz.172.
347
Por.S.Kalus[w:]Kodekscywilny…,t.1,red.M.Habdas,M.Fras,2018,s.100-101.
KrzysztofCzub
63
