Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TytułII.Osoby
Art.24
2.Bezprawność
4.Bezprawnośćjestobiektywnąprzesłankąochronydóbrosobistych;należyjąpojmowaćjakosprzeczność
naruszenia/zagrożeniadobraosobistegoznormamiprawnymibądźzzasadamiwspółżyciaspołecznego
432
.
Doaktualizacjiochronydóbrosobistychniejestkoniecznawinanaruszyciela,zatemsamoprzeświadczenie
oprawdziwościstawianychzarzutówinnejosobienieuchylaodpowiedzialnościzapostawieniezarzutów
nieprawdziwych,naruszającychjejdobreimię
433
.Artykuł24§1zdaniepierwszewprowadzadomniemanie
bezprawnościnaruszenia/zagrożeniadóbrosobistych,wzmacniająctymsamympozycjęosobydochodzącej
ochrony.Ciężarwykazanialegalnościpostępowaniaspoczywazatemnapozwanym.
5.Bezprawnośćzagrożenia/naruszeniadobraosobistegozostajeuchylona,jeślidziałanieznajdujeoparcie
wprzepisachprawa,np.złożeniewnioskuoubezwłasnowolnienie
434
,wszczęciepostępowaniadyscy-
plinarnego,oileniedoszłodopoważnegonaruszeniaprzepisówotympostępowaniu
435
,skreślenie
zlistyczłonkówkołałowieckiegoprzezorganstatutowy
436
czyocenaumiejętnościnauczycielaprzez
szkołę
437
.Niejestbezprawnedziałaniewwykonaniuprawpodmiotowych,np.podczasrealizacjiwła-
dzyrodzicielskiejiwjejgranicach;zakresochronyprawosobistychwstosunkachrodzinnychulegabo-
wiemmodyfikacji
438
.Bezprawnośćnaruszeniamożeponadtouchylićzgodauprawnionego,którygodzi
sięnawkroczenieinnejosobywjegosferęosobistą;zgodajestczynemzgodnymzprawem(niemusi
przybieraćpostacioświadczeniawoli),leczwymagaudzieleniazdostatecznymrozeznaniem
439
;może
byćudzielonawyraźniebądźwsposóbdorozumiany,nawetpoprzezbraksprzeciwu,oileuprawniony
miałmożliwośćswobodnegosprzeciwieniasięnaruszeniu
440
;zgodamożebyćwkażdejchwiliwycofa-
na
441
.Niektóredobraosobiste,zwłaszczażycie,pozostająjednakpozazakresemdyspozycjiczłowieka,
azgodanaichnaruszeniejestbezskuteczna.Zkoleiprzykłademdobraosobistego,którymdyspozycja
jestograniczonaprzepisamiprawa,jestzdrowie,np.wzakresiemożliwościpobraniaorganuoddaw-
cy
442
.Bezprawnośćmożewkonkretnychokolicznościachwyłączyćtakżedziałaniepodjętewobronie
uzasadnionegointeresuspołecznego
443
,choćpodnosisię,żekoniecznejestrównieżpowołaniekonkret-
negoprzepisuszczególnego
444
.Zkoleijednymzargumentówprzemawiającychnakorzyśćnaruszyciela
możeokazaćsiętzw.zasadaczystychrąk,wymagającapostępowaniazgodnegozporządkiemprawnym
odosobydochodzącejochrony
445
;zasadataniemożebyćjednakstosowanaautomatycznieiwymaga
wnikliwejocenycałokształtuokolicznościsprawy.
3.Wina
6.
Ochronadóbrosobistychmacodozasadyobiektywnycharakter,azatemprzysługujepokrzywdzonemunie-
zależnieodwinynaruszyciela.Przesłankawinydochodziwówczas,gdypokrzywdzonypodnosiroszczenia
majątkowe-ozadośćuczynieniepieniężnezakrzywdębądźozapłatęokreślonejsumynacelspołeczny.
RoszczeniatebowiemprzysługująnnazasadachprzewidzianychwKodeksie”,awięcwreżimieodpowie-
432
SzerzejM.Sośniak,Bezprawnośćzachowaniajakoprzesłankaodpowiedzialnościcywilnej,Kraków1959,s.103;wyrokSN
z15.06.2005r.,IIPK270/04,OSP2007/2,poz.22;wyrokSNz4.06.2003r.,ICKN480/01,LEXnr137619.
433
WyrokSAwPoznaniuz18.10.007r.,IACa731/07,LEXnr370879.
434
WyrokSAwPoznaniuz27.07.1999r.,IACa280/99,OSA2000/1,poz.1.
435
WyrokSNz19.07.2005r.,IIPK393/04,OSNP2006/11-2,poz.176;wyrokSNz25.01.2005r.,IIPK152/04,OSNP2005/17,poz.266;
wyrokSNz21.10.2003r.,IPK414/02,OSNP2004/20,poz.344.
436
WyrokSNz11.02.1998r.,IIICKN355/97,OSNC1998/9,poz.149.
437
WyrokSNz15.06.2005r.,IIPK270/04,OSP2007/2,poz.22.
438
T.Sokołowski[w:]Kodekscywilny…,t.1,red.A.Kidyba,2009,s.124.
439
Zob.np.A.Szpunar,Zgodauprawnionegowzakresieochronydóbrosobistych,RPEiS1990/1,s.46;M.Sośniak,Znaczeniezgody
uprawnionegowzakresiecywilnejodpowiedzialnościodszkodowawczej,ZNUJ1959/6,s.142.
440
WyrokSNz12.12.2006r.,IICSK280/06,LEXnr232817.Zagadnienietojednakjestsporne.Otym,żezgodaniemożebyćdomnie-
mywana-wyrokSNz17.05.2007r.,VKK105/06,LEXnr282293.
441
Z.Radwański,A.Olejniczak,Prawo…,2013,s.172.
442
Zob.A.Szpunar,Zadośćuczynieniezaszkodęniemajątkową,Bydgoszcz1998,s.140.
443
WyrokSNz9.01.2003r.,ICKN1391/00,LEXnr78315;wyrokSNz26.07.2001r.,IVCKN411/00,Prok.iPr.-wkł.2002/4,s.43.
444
Zob.T.Sokołowski[w:]Kodekscywilny…,t.1,red.A.Kidyba,2012,s.125.
445
Zob.wyrokSAwKatowicachz4.04.2007r.,IACa139/07,LEXnr307267.
AnnaSylwestrzak
71
