Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Zasadyodpowiedzialnościkarnej
Art.9
nieniaczynuzabronionego.Sformułowanietowymagadoprecyzowania.Jakpod-
kreślonojużwyżej,zamiarskładasięzdwóchelementów:świadomościorazwoli.
Świadomośćniemożestanowićpodstawyodróżnieniazamiaruodnieumyślności,jest
bowiemcechąnietylkozamiaru,alerównieżnieumyślnościświadomej.Dlategoróż-
nicymiędzyumyślnościąanieumyślnościąnależyupatrywaćwwoli.Wprzypadku
zamiaruwolamusibyćukierunkowananaznamionaprzedmiotoweczynuzabro-
nionego,natomiastwprzypadkunieumyślnościbrakujepostroniesprawcywolitak
ukierunkowanej.Nieoznaczatooczywiście,żewoliwogóleniema.Onapostronie
sprawcyoczywiściewystępuje,alejestprawnokarnieirrelewantna.Wprzeciwnym
wypadkuzachodziłybypodstawyprzypisaniasprawcyczynuzabronionegoopartego
naumyślności.Trafniepodkreślasięwdoktrynieprawakarnego,żenieumyślność
niewyczerpujesięwbrakuzamiaru(takA.Zoll[w:]Kodekskarny.Częśćogólna,t.1,
Komentarzdoart.1-52,red.W.Wróbel,A.Zoll,s.160).Skoronieumyślnośćniewy-
czerpujesięwbrakuzamiaru,todojejprzypisanianiewystarczystwierdzeniebraku
wolirealizacjiznamionprzedmiotowychczynuzabronionego.Koniecznejestwyka-
zaniepozostałychelementówwymaganychprzezustawę.
13.Naruszeniezasadostrożności.Zart.9§2k.k.wynika,żeprzypisanienieumyślnego
czynuzabronionegowymagaustalenianaruszeniaregułyostrożności.Chodzioczy-
wiścieoskonkretyzowanąregułę,którąsprawcaswoimzachowaniemnaruszyłiktóra
miałazabezpieczaćdobroprawne,którezostałoprzezniegonaruszoneprzedtakim
naruszeniemlubnarażeniemnaniebezpieczeństwo.Ponieważustawawymaganaru-
szeniaregułyobowiązującejwdanychokolicznościach,oczywistejest,żemusitobyć
regułakonkretna,tzn.powinnaodnosićsiędodanegopodmiotuorazwskazywać
sposóbpostępowaniazokreślonymdobremprawnymwtakichokolicznościach,
wjakichznalazłsięsprawca.Skororegułatakamusibyćskonkretyzowana,toznaczy,
żegdystawiasięsprawcyzarzutpopełnieniaczynunieumyślnegoalboprzypisujemu
takiczyn,koniecznejestprzypisanienaruszeniatakiejregułyostrożności.Niewolno
poprzestaćnabliżejniesprecyzowanymobowiązkuostrożnegodziałania.Przypisa-
nieczynuzabronionegonieumyślnegowtakimkształcienieodpowiadatreściprzepi-
suart.9§2k.k.istanowijegonaruszenie.Jesttakżeobraząart.413§2pkt1k.p.k.,
którydomagasiędokładnego,azatemprecyzyjnegookreśleniaczynuprzypisanego.
Takiestanowiskoprezentowanejestrównieżworzecznictwie(zob.postanowienieSN
z5.11.2014r.,VKK162l14,LEXnr1573978;wyrokSAwWarszawiez27.11.2015r.,
IIAKa348l15,LEXnr1964954).Jeżelisądniejestwstaniewskazaćregułyostrożno-
ści,którąsprawcanaruszyłswoimzachowaniemiktórejnaruszeniespowodowałopo-
pełnienieczynuzabronionego,niepowiniensprawcyprzypisywaćczynuzabronionego
popełnionegonieumyślnie.Powinienstwierdzić,żezachowaniesprawcyniewyczerpu-
jeznamionczynuzabronionego,iuniewinnićgo.Regułyostrożnościobowiązujące
sprawcęmogąwynikaćzaktównormatywnych.Niemożnaupatrywaćtakichreguł
wsytuacjifaktycznej,zasadachwspółżyciaspołecznegoczyzwyczaju,ponieważozna-
JerzyLachowski
85